یادداشت

جمهوری اسلامی؛ یک گام به پس، دو گام به پیش

روزگاری میرزا یوسف خان مستشارالدوله با نگارش رساله‌ی «یک کلمه» تلاش کرد تا ترجمه ای از حقوق بشر و شهروندی فرانسه را با اصول و احکام دینی برابر کند و از این طریق به حقوق مدرن راهی بگشاید. در آن

علیرضا اکبری در ۱۱ شات

اعدام علیرضا اکبری، معاون اسبق شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، خبر غیرمنتظره‌ای نبود، اما حدس زدن درباره‌ی این اندازه عمیق شدن جدال بین تهران و لندن، سخت می‌نمود. جمهوری اسلامی ایران که همواره ترجیح داده آمریکا و اسرائیل را

چشم‌هایی برای ندیدن 

معروف است که آغا محمدخان قاجار پس از فتح کرمان دستور کور کردن چشم تمام مردان شهر و تجاوز به هشت هزار تن از زنان و دختران کرمان را صادر کرد. و حالا در جریان خیزش انقلابی ملت ایران که

جمهوری اسلامی و «زنِ زیادی»! 

صحبت‌های تازه رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با جمعی از زنان، تحلیل‌های تازه‌ای را در بین برخی از گروه‌های سیاسی درباره وضعیت «حجاب اجباری» به وجود آورده است. این دسته از تحلیلگران معتقدند بخشی از صحبت‌های رهبر جمهوری اسلامی نشان

فراز و فرود آزادی در کارنامه «یک مبارز راه آزادی»

قطار سریع‌السیری که ایستگاه میان راه را مقصد پنداشت! عاشورای محرم سال ۱۳۴۰ شمسی بود و چند ماهی از تاسیس نهضت آزادی ایران نمی‌گذشت، چه موقعیتی بهتر از این؟ حالا که دست رژیم برای جلوگیری از تجمع و تماس احزاب

قاسم سلیمانی، مصباح یزدی و فرقه پایداری

سخنانِ  تنظیم شده برای ابراهیم رئیسی در کنگره‌ای که برای سالگرد مرگ محمد تقی مصباح یزدی برگزار شد، از ابعاد مختلف، قابل توجه و ارزیابی است. اما نکته‌ای که از محتوای تعابیر او درباره‌ی خود مصباح مهم‌تر است، تلاش رئیسی

تغییر؛ از خواستن تا ساختن 

چرا جنبش تغییرخواهی در ایران شکل گرفته و تحول‌خواهان خواستار تغییر چه هستند؟ به این پرسش‌ها می‌توان از زوایای گوناگونی پاسخ داد. من در اینجا می خواهم به دو علت عمده‌ی تحول فکری و مشکل سیاسی که در شکل گیری این

شرمِ نگاه به شرق 

در گذشته، رهبر جمهوری اسلامی ایران به سه اصل «عزت، حکمت و مصلت» در سیاست خارجی کشور اشاره کرده بود اما این مفاهیم در سطح شعار مانده و در عمل تاثیر چندانی در سیاست خارجی کشور نداشته است. این مفاهیم

تکمله‌ای بر یادداشت «نقل خاطره‌ای از عباس شیبانی» 

درآمد در پی درگذشت دکتر عباس شیبانی و انتشار خاطره‌ای از ایشان توسط اینجانب در وب سایت زیتون، برخی دوستان با انگیزه های خیرخواهانه و اصلاحی و رعایت انصاف نکاتی را یادآوری کردند. از این رو ضروری نمود که تکمله

سکوت سرد و سنگین روحانیت

در جنبش اخیر ملت ایران، بیشتر طبقات مردم هرکدام به نوعی حضور پیدا کرده‌اند، به غیر از طبقه روحانیت که انتظار از آنان در اعتراض به خون‌های به ناحق ریخته شده، به‌خاطر وظیفه شرعی ویژه‌ای‌ که برای خود قائلند، بیش

«ترانه»ی جنتلمن 

ده ساله بودم، سال ۱۳۵۷ رقابت‌های مقدماتی جام جهانی آرژانتین مرحله برگشت با تیم ملی کویت و در خاک این کشور، نخستین بار بود که اسمش را در ترکیب تیم ملی فوتبال ایران می‌شنیدم. دو سال بعد در جام ملت‌های

بیم و امیدهای انقلاب 

حکومت جمهوری اسلامی همواره تلاش کرده تا نقش برنده را بازی کند. نه اینکه لزوما برنده‌ی واقعی بوده، بلکه با گرفتن ژستِ برنده، بحران ها را پشت سر می‌گذارد. آن‌چه که همیشه به این تظاهرِ ریاکارانه مدد رسانده، ناتوانی طرفِ

سه‌گانۀ فسادستیزی در قرائت توسعه‌گرایانه از دین 

افشای پرونده‌های اختلاس و فساد در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که این تنها بهای کالاها و اقلام اساسی مورد نیاز شهروندان نبوده که شامل جهشی نجومی شده است، بلکه نرخ رشد فساد در کشور نیز طی یک دهه سی برابر

پایان شب یلدای ستم سپید است 

اول دی‌ماه، سرآغاز زمستان بلند‌ترین شب سال، شب یلدای معروف است که امشب به استقبالش می‌رویم. شب یلدا همچون چهارشنبه‌‌سوری، نوروز، سیزده به در و آدابشان، از کهن‌ترین رسوم ایرانیان باستان و مرتبط با مناسک دین زرتشت است که امروز

امیدآفرینی و انقلاب 

۴۴ سال پیش در چنین روزهایی خیابان های تهران، دیگر شهرها و حتی در بخشی از روستاهای کشور تظاهرات و راهپیمایی مردم انقلابی و سرشار از امید در جریان بود. بیانیه ها و مصاحبه های آیت الله خمینی از پاریس

در لزوم تغییر قانون اساسی و تاسیس «حکومت قانون» 

صاحب این قلم پیشتردر یادداشتی با تکیه بر اندیشه‌‌های علیرضا بهشتی، بر لزوم تاسیس مجلس موسسان، تغییر قانون اساسی و حذف ولایت فقیه به عنوان تنها راه برون‌رفت از بحران کنونی ایران تاکید کرد. در این یادداشت، همین موضوع را

آقای خامنه‌ای! محارب خودِ شمایید 

آقای خامنه‌ای! محارب همان فرمانروای دیکتاتور است، نه ملت معترض و مظلوم. این را من نمی‌گویم؛ همان امامی که ولایت مطلقه خود را به او گره زده‌اید می‌گوید، در همان منشور حکومتی موسوم به عهدنامه مالک اشتر که می‌شناسید، حداقل

زنان در خیابان 

در دوران قاجار نظام اجتماعی و سیاسی بر اساس قواعد سنتی سامان می‌یافت که گفتارهای مرتبط با صفات و ویژگی‌های زن و مرد و باید‌ و نبایدهای آنها در زندگی خانوادگی و اجتماعی در احکام و مسائل شرعی در لابه‌لای

«اندرزهای نیکلای»؛ برخورد هایبریدی با اعتراضات

زمانی که قاسم سلیمانی در آبان ۹۸ به مقامات امنیتی عراق گفته بود «ما در ایران نحوه مقابله با تظاهرکنندگان را بلدیم» ، ظاهرا نسبت به توانایی رژیم در مدیریت بحران‌های اجتماعی غلو کرده بود. تا آن زمان البته جمهوری

چرا همراهی زهرا رهنوردها برای «زن، زندگی، آزادی» مهم‌ است؟ 

نزدیک به دوازده‌سال از حصر می‌گذرد. همسرانِ محصور کوچه‌ی اختر هنوز بر همان عهد پیشین مانده‌اند. با این تفاوت که با توجه به محدودیت‌های حصر، حضور سیاسی‌شان در این چندسال منحصر به برخی پیام‌ها و بیانیه‌ها شده است. در این

فرهنگ و فرآیند غضنفرسازی 

کسانی که “رابطه ی سمی” یا “پیوند زهرآگین” و مناسبات و نشانه‌های آن را می‌شناسند، می‌دانند که همه‌ی اطرفیان چنین پیوندی قربانی هستند؛ کسانی که پیش‌تر در جایی خشونت، آزار، تحقیر، تحدید و تهدید را به شکلی تجربه کرده‌اند! هرچند

چرایی و چگونگی موفقیتِ جنبش «زن، زندگی، آزادی» 

ارتفاع جنبش زن، زندگی، آزادی از قد تمام نیروهای سیاسی ایران بلندتر است، این واقعیت موجب شده که برخی از این نیروهای فعال بکوشند خود را ارتقا دهند تا با جنبش جاری هماهنگ شوند؛ برخی دیگر از این افراد و

آقای خامنه‌ای،‌ خودفریبی و مردم‌فریبی

مرز میان صداقت و خودفریبی، تحرّی حقیقت یا تحریف آن بسیار ظریف است؛ گاهی سیمای شخص به طور تصنعی تصویری را وارونه جلوه می‌دهد، و گاهی آهنگ سخن و به اصطلاح «لحن‌قول» او منافقانه حکایتی متفاوت روایت می‌کند(۱). شیوه دیگری

سکوت فرهنگی؛ نمونه‌ای از مقاومت ملت اسلوون و شباهتش با مقاومت مردم ایران 

جبهه آزادی‌بخش ملت اسلوون (OF) در ۲۶ آوریل ۱۹۴۱، دو سال پس از جنگ جهانی دوم و هفته‌ها پس از اشغال یوگسلاوی توسط آلمان، در لیوبلیانا و در خانه منتقد ادبی یوسیپ ویدمار تأسیس شد. این جبهه تحت سلطه کمونیست‌ها

بازی با آمریکا و رد نوسان در دو قطبی قهرمان- ضد قهرمان 

واکنش‌ها نسبت به بازی‌های تیم ملی فوتبال در جام جهانی قطر وضعیت بدی را پدیدار ساخته‌‌است. جمعی از بهترین‌های فوتبال ایران که از زاویه فنی و حرفه‌ای هرگونه نگریسته شود سزاوار عضویت در تیم ملی فوتبال ایران هستند مورد حمله

پیامی به رهبرِ «انقلاب»! 

این چند کلمه پیامی است از یک شهروند ایرانی تبعیدی به آقای خامنه‌ای رهبر نظام جمهوری اسلامی. در آغاز بگویم که مرادم از کلمه «انقلاب» در عنوان «رهبر انقلاب»، انقلاب بهمن ۱۳۵۷ نیست که در ۲۲ بهمن همان سال پایان

خالی کردنِ میدان، سیاست نیست 

می‌توان خشونت‌پرهیز بود و به جای نصیحت به قربانی‌ها به جلاد ایران رو کرد و او را به نام شایسته‌اش فراخواند. می‌توان به جای بی‌کار کردن کسانی همانند اسماعیلیون از آنان قهرمانان آزادی و دادگری آفرید. می‌توان به جای زیدآبادی بودن، موسوی و تاج‌زاده شد…

«هین تو کار خویش کن ای ارجمند»؛ برای احمد زیدآبادی عزیز 

توضیحِ زیتون: انتشار دو یادداشت در زیتون در خصوص کناره‌گیری احتمالی احمد زیدآبادی از سیاست، در شرایطی که «خبر» جای دیگری‌ست، از سر بی‌مسئولیتی و بی‌توجهی به وضعیت معترضان و  خشونت سرکو‌بگران نیست. زیتون بر این باور است در این

جمهوری اسلامی؛ زهری که نکُشت

سیاست‌های مدرن‌سازی دو دولت پهلوی -فارغ از جهت‌گیری ما نسبت به آن- این چنین جامعه ایران را به سمت مدرن شدن هدایت نکرد که نفرت از جمهوری اسلامی…