راستی «روزنه‌گشایی» ممکن است؟

حسن یوسفی اشکوری

اخیرا حدود صد نفر از فعالان فکری و سیاسی ایران با تنظیم و انتشار بیانیه ای نسبتا مفصل در باره نمایشی به نام «انتخابات» پیش رو اعلام نظر و موضع کرده و دیگران را دعوت به حضور در این مناسک کرده اند؛ بیانیه‌ای که بر اساس محوریت رأی نویسندگان و امضاکنندگان آن به «بیانیه روزنه‌گشا» شهرت یافته است.

اکثر این افراد را می‌شناسم و شماری از آن ها از دوستان خوب من هستند از این رو نه تنها در باره خیرخواهی و مصلحت‌اندیشی ملی آنان تردیدی ندارم بلکه می‌توانم با دیدن نیمه پر لیوان و همدلانه بگویم قصد تک‌تک آنان واقعا روزنه‌گشایی در بازار مکاره سیاست‌ورزی در ساختار حقوقی و حقیقی جمهوری اسلامی واقعا موجود ایران است. اما پرسش اساسی آن است که به راستی در فضای کنونی جمهوری ولایی با زعامت مطلقه آقای خامنه‌ای اندکی، آری اندکی روزنه‌گشایی و اثرگذاری در سرشت حکمرانی و اندکی، فقط اندکی تغییر در احوال مردم ایران ممکن و حتی محتمل است؟

همان‌گونه که من اغلب این دوستان را می شناسم، آنان نیز بی‌تردید مرا می‌شناسند و با نوع تفکر و سوابق فکری و عملکردهای سیاسی من در طول این چهل و پنج سال آشنا هستند. فکر نمی‌کنم کسی مرا به تندروی و احیانا جوّزدگی متهم کند و حتی اگر من نیز استدلال‌های دوستان را معقول می‌یافتم، همان موضع را اعلام می کردم. با این حال تجربه زیسته من در طول این کمتر از نیم قرن به ویژه از چهار سال مجلس اول تا بعد و به طور خاص تجربه دوران اصلاحات و بعدتر به نیکی و به طور مکرر نشان داده است که در فضای حقوقی و نظری جمهوری اسلامی و مزید بر آن فضای نظام ولایی از نوع حکمرانی آقای خامنه‌ای حداقل تا اطلاع ثانوی امکان کمترین بهبود اوضاع به سود مردم وجود ندارد.

جدای از ساختار حقوقی جمهوری اسلامی و تناقض غیرقابل حل شریعت و دموکراسی و مؤلفه‌های آن از جمله انتخابات و تفکیک قوا و پارلمان و قانونگذاری، تحلیل تجربی آن است که پس از رخداد دوم خرداد ۷۶ و دوران معروف به اصلاحات امید می رفت که گشایشی هرچند محدود ایجاد شود اما جبهه ضد اصلاحات با زعامت تام و تمام آقای خامنه‌ای به هر دلیل به مصلحت خود و جبهه متحد خود ندید که این تغییرات محدود و اندک نیز در سیاست‌های داخلی و خارجی ادامه پیدا کند. محمود احمد‌نژادی مأموریت یافت تا جبهه دوم خردادی را از عرصه نظام ولایی براندازد اما در عمل به طور کامل ممکن نشد.

در پی آن جنبش سبز رخ داد و مردم خسته و نومید از همه چیز و همه جا، به میدان آمدند تا اندکی مجال تنفس پیدا شود. اما دیدیم و دیدید که چه شد. با این همه در پی آن سیاست سیاه و ضد ایرانی از نوع احمدنژادی، انتخابات ۹۲ برگزار شد و مردم بار دیگر به جنبش در آمده تا شاید روزنه‌ای گشوده شود. اما با سد سدید ولایی مواجه شد و در نهایت نشد که نشد. در عین حال در سال ۹۶ در اوج خستگی و نومیدی باز به میدان آمدند ولی بار دیگر ناامیدتر به خانه بازگشتند. در تداوم این سیاست اعمالی حکومتی، آقای خامنه‌ای و جناح امنیتی – نظامی ولایی به این نتیجه رسیدند که دیگر نباید کمترین امکان خودنمایی به اکثریت مردم داده شود و نباید ریسک کرد. چرا که جهت‌گیری های مردم به نیکی روشن شده بود. چنین بود که دو انتخابات ۹۸ و ۱۴۰۰ نیز با قهر کامل اکثریت مردم مواجه شد.

حال به راستی دوستان چه نشانه‌ای در سیاست حکمرانی ولایی می بینند که دعوت به روزنه‌گشایی کرده‌اند؟ آنچه در متن بیانیه تفصیلی دوستان دیده می شود کم و بیش همان نوع استدلال های تجربه شده بیست و پنج سال اخیر است. این نوع نگاه بیشتر از سر استیصال است و نه روزنه‌گشایی.

بی تردید گفته خواهد شد که «پس چه؟»، گزینه بعدی چیست؟ ولی حتی اگر گزینه بدیلی مناسب وجود نداشته باشد، که به زعم بسیاری وجود دارد، حداقل آن است که خردمند به ضرورت خردمندی هرگز کار بیهوده و لغو انجام نمی دهد. من جرّب المجرّب حلّت به الندامه! آیا تجربه دو سال قبل و تراژدی همتی برای بیداری و تجربه‌اندوزی کفایت نمی کند؟! آیا جنبش انقلابی و رادیکال «نسل ضد» برای بیداری کفایت نمی کند؟! واقعا آدم عاقل از یک سوراخ چندبار گزید می شود؟

تلگرام
توییتر
فیس بوک
واتزاپ

3 پاسخ

  1. گزینه بعدی این است که ، افراد لیدر داخل کشور جسارتی کنند و چون نرگس محمدی و محبوسین داخل اوین مثل حسین ابن علی هیهات من اذله بگویند ( البته اگر گفته باشد. چونکه پیروان آن حضرت در عمل چیز دیگری می گویند! ) تا عوام هم به حرکت درآیند.بالاخره ما نفهمیدیم مفهومی چون شهادت است یا نه؟ یا آن هم در انحصار اصولگرایان است؟

  2. اگر اطلاع ثانوی ( فوت آقای خامنه ای) که در متن آمده است دو سال دیگر باشد ارزش دارد در مجلس اقلیتی داشت یا خیر؟

  3. جناب آقای اشکوری،

    همانطور که خدمت آقای محمدپور عزیز نیز عرض کردم. واقعا جز آنکه بگوییم سر و ته یک کرباس ،شما در عمل و امید نتیجه تفاوتی بین ایشان با اصولگرایان می یابید؟

    این بیانیه بطور روشن حاکی از: یا عدم دانش و تجربه کافی، یا وارونه خواندن صورت مسیله عمدی یا سهوی، یا هم طریق بودن با قافله جمهوری اسلامی، و یا در نهایت آنکه پاک خود را به راهی دیگر زده است، چیزی دیگر نیست.

    بهر شکل که حساب کنید، بهایی برای آن قایل نمی شوید چرا که در اساس تناسخی با رویکردهای اندیشمندانه و تحربت گرایانه ندارد. تنها می توان آن را خرده شنی نامید که به فرمان ارباب از خواص به سمت او صادر شده است. گویا هل من ناصرش از بی نقشی در حکومت است و گوید که هی، نگاهی به این طرف نیز غنیمت است و گاه به گاه به یاری ات می توانیم بشتبابیم.

    لذا شناسایی این دور قاب چین ها کار ساده ای نیست، هر چند شما مودبانه دوستان خود معرفی می کنید.

    همانطور در پاسخ به دکتر عبدالکریم سروش زمان پشتیبانی از آقای همتی عرض کردم: از کدام دسته مومنان هستید که گویا دوست دارید از یک سوراخ چند بار گزیده شوید و همچنان پافشاری کنید؟ ادامه دادن یعنی، اینجا دیگر بایستی به خود شک کنید نه به دیگران.

    لذا توصیه بنده به افرادی اندیشمند همچون شما این است که: دست از امامزاده یی بردارید که حاجت روا نمی دهد. مردم را مسخره و مضحکه ادبیات خود ننمایید.

    امید است پند گیرد آنکه خوب شنود و خواند.

    حزب مردم ایران

دیدگاه‌ها بسته‌اند.

حدود هفده سال پیش و در زمان جدی شدن بحران هسته‌ای، در تحریریه روزنامه بحثی جدی میان من و یکی از همکاران و دوستان قدیمی که سابقه جنگ و خدمت در رده بالای سپاه را

ادامه »

بی‌شک وجود سکولاریسم آمرانه یا فرمایشی که توسط پهلوی‌ها در ایران برقرار‌شد تاثیر مهمی در شکل گیری و حمایت گسترده مردم از انقلابی که

ادامه »

آنچه وضعیت خاصی به این دوره از انتخابات آمریکا داده، ویژگی دوران کنونی است که جهان در آن قرار دارد.

ادامه »