بایگانی

  زیتون-محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با ادامه…

کتاب «فرار از فلسفه» ، زندگینامۀ خودنوشت بهاء الدین خرمشاهی است که انتشارات جامی آن را منتشر نموده است. خرمشاهی این کتاب را طی نه ماه به نگارش درآورده و در آن به شرح و بسط حیات خویش از سال ادامه…

زیتون-محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با افراد ادامه…

۲۹ خرداد سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی، روشنفکر مسلمان تاثیرگذار در قرن گذشته، است. همچون سالیان گذشته، سالروز درگذشت او میدان رقابت اندیشه ها و نظرات موافق و مخالف در مورد او و انقلاب اسلامی است. نقش شریعتی بیش از ادامه…

بررسی فقه سنتی، در واجب نبودن پوشش موی سر حجاب از دیرباز در میان جامعه ی مسلمانی، بهانه ای بوده، تا به زنانی که «موی» خود را نمی پوشاندند، اتهام بی عفتی زده شود. بعد از انقلاب اسلامی ایران توسط ادامه…

چکیده در نوشتار پیش‌رو برقراری ارتباط دو سویه میان کاربران «همه‌چیزخوار رسانه‌ای»¹ ایران و «رسانه های گروهی»² غرب که همگام با اهداف جهان‌گرایانه شرکت‌های چند ملیتی به پیش می‌تازند، در گسست «سرمایه اجتماعی»³ که در دانشنامه علوم اجتماعی (همبستگی میان ادامه…

درآمد یکی از کلیدواژه هایی که در شناخت دین اسلام و ترسیم سیمای اعتقادی و اجتماعی و سیاسی و تمدنی آن مهم است و سزاست در این باب تحقیق و تأمل شود، معنا و مفهوم واژه ی «اسلام» است. در ادامه…

زیتون: چهل‌و سومین جلسه از مجموعه گفت‌وگو‌ها و سخنرانی‌های «حلقه دیدگاه نو» در تاریخ ۲۴ اسفند ۹۹  با سخنرانی مصطفی ملکیان برگزار شد. مجری برنامه  محمدرضا فرطوسی بود و  در سخنانی کوتاه با اشاره به دل‌مشغولی‌های آقای ملکیان،  روند اجرای ادامه…

مقدمه مترجم: در این نوشته کوتاه، نویسنده تلاش کرده است به سراغ نفس‌شناسی بوعلی سینا رفته و در رویکردی توصیفی/انتقادی این نظریه را واکاوی کند. برای روشن‌شدن بیشتر استدلالاتی که نویسنده به بوعلی سینا نسبت داده است، بعضی از گزاره‌های ادامه…

گفتارهای اخیر دکتر عبدالکریم سروش در باب نسبت دین و قدرت و ارایه تصویر اقتدارگرا از پیامبر اسلام بحث ها و جدل‌های زیادی را در میان افراد با نحله های فکری گوناگون و پشتوانه های علمی مختلف برانگیخته است. سروش ادامه…

چکیده فرقه‌ای که امروز خود را وهابی می‌خوانند به‌رهبری محمد بن عبدالوهاب (۱۱۱۵-۱۲۰۶ق) در سرزمین نجد شکل‌گرفت و مدعی بازگرداندن اسلام به‌ خلوص و سادگی آغازین خود و پیکار با بدعت در دین بود. مقاله حاضر به تفکر وهابی‌گری و ادامه…

مقدمه این مقاله ناظر به سلسله سخنان «دین و قدرت» عبدالکریم سروش نگاشته شده است. با این‌که یادداشت‌ها و مقالات بسیاری در نقد ادعاهای سروش نگاشته شده، بنا به اهدافی که ذیلاً آورده‌ام این مقاله برای خود جایگاهی، هر چند ادامه…

اخیراً در «زیتون» گزارشی از سخنرانی آقای محمّدعلی امیر معزّی (از اساتید دانشگاه پاریس) منعکس شد که مایۀ شگفتی و ناخرسندی بسیاری از قرآن‌شناسان را فراهم آورد. شگفتی از اینکه جناب امیر معزّی راه و روشی را در قرآن‌پژوهی پیش ادامه…

در چهاردهم فوریه سال جاری یک جلسه ی مجازی تحت عنوان «ارزیابی تحلیلی نقدهای نظریه ی دین و قدرت» دکتر سروش با حضور صاحب نظریه و سه منتقد به نام های آقایان دکتر حسین کاجی، دکتر حسین کمالی و دکتر ادامه…

پیشتر در نوشته‌ای شش نکته‌ی سنجش‌گرانه در باب نظریه‌ی «دین و قدرت» طرح کرده بودم. در این نوشته سه نکته‌ی تکمیلی دیگر بر آن می‌افزایم. ۱. جایگاه علی در نظریه‌ی «دین و قدرت» نظریه‌ی «دین و قدرت»، محمد را «قدرت‌طلب» ادامه…

درآمد در ادامه‌ دو مقاله قبلی، اکنون، وقت آن رسیده است که به جهاد و قتال به عنوان سیره پیامبر در قرآن بپردازیم و ببینیم که جهادها و جنگهای متوالی نبی اسلام در مدینه چگونه بوده و دارای چه انگیزه ادامه…

در پاسخ به فقیه محترم جناب آقای علیدوست شکر الله مساعیه* یکم: به تجربه دریافته‌ام که ناقدان آراء صاحب این قلم از سه طایفه بیرون نیستند: – یا سیاسی‌کارانی که شهوت شهرت و آرزوی آوازه کاذب دارند و مزدورانه و ادامه…

زیتون– نهم اسفند ۱۳۹۹، چهل‌ویکمین  نشست مجازی «حلقه‌ی دیدگاه نو» با عنوان «مطالعاتی تازه درباب ریشه‌های اسلام و قرآن» با سخنرانی محمدعلی امیرمعزی، برگزار شد. در ابتدای این جلسه یاسر میردامادی، مجری و مدیر جلسه، به معرفی سخنران «پروفسور محمدعلی امیر ادامه…

پس از انتشار مقاله نگارنده با عنوان «نواندیشان دینی و غرابت مفهومی یک حدیث»  که در سایت زیتون، پژوهشگر محترم آقای عدنان فلاحی، در یادداشتی با عنوان «دشواره‌ی تواتر»  در همان‌جا، به‌نقد  آن پرداخت و کوشید نشان دهد که مفهوم تواتر ادامه…

جنبش النهضه از جمله جنبش‌های بارز سیاسی با مرجعیت اسلامی است که چه پیش و چه پس از آن‌چه که «بهار عربی» خوانده شد، در تونس نقش‌آفرینی داشته است. این جنبش پیشینه‌ی اپوزیسیون‌بودن و نیز تجربه‌ی حکمرانی را در کارنامه‌ی خود ادامه…

درآمد در این نوشته می کوشم به این پرسش پاسخ دهم که ما به عنوان مسلمان و مؤمن به وحی و قرآن و پیامبر و میراث او امروز چه نسبتی می توانیم بین خود با میراث فرمانروایی محمد در مدینه ادامه…

آقای محمد حسینی در نوشتاری با عنوان «نواندیشان دینی و غرابت مفهومی یک حدیث» که در سایت زیتون منتشر شده است، ضمن اشاره به نوشتار نگارنده درباره‌ی خبر واحد «اُمرت أن اقاتلَ الناس…» با استناد به سخن برخی محدثان عصر ادامه…

درآمد: سُفرۀ خرد و خرد‌گرایی در پهنایِ تاریخ ــــ گاه پیوسته و گاه گسسته ــــ در مراکز و تمدن‌های بسیاری پهن شده و بر تارکِ ظلمت‌های مشبع از ناعقلانیت و جهل درخشیده است. شاید در گزارش از خردگرایی و عقلانیتِ ادامه…

اخیراً مجلسی با حضور چند تن از فضلای محترم در امریکا تشکیل شد تا مقالۀ آقای دکتر عبدالکریم سروش را در موضوع «دین و قدرت» در معرض نقد قرار دهند و سپس آقای سروش به نقدهای ایشان پاسخ گوید. این ادامه…

«غرابت مفهوم»، حجابی بر سیمای تاریخی یک روایت نقدی بر خوانش عبدالکریم سروش و منتقدین او از حدیث [امرت ان اقاتل الناس…] ۱. در نظریه‌ی اخیر عبدالکریم سروش درباره‌ی نسبت میان دین و قدرت و شخصیت پیامبر، پای حدیثی از پیامبر ادامه…

مدت‌هاست در این اندیشه ام که درباره «رقص» بنویسم و تلقیِ خویش از این کنش انسانیِ پر بسامد در جوامع پیرامونی را با مخاطبان در میان گذارم.[۲] جهت ایضاح بیشترِ مدعیاتم، از پی دکارت، فیلسوف فرانسویِ سده شانزدهم که می ادامه…

درآمد این مبحث ذیل سه عنوان به ترتیب زیر سامان می یابد: ۱– تحلیل مقدماتی از حکومت پیامبر در مدینه ۲- آیا حکومت پیامبر مشروعیت آسمانی داشت؟ ۳- ویژگی‌های ملکداری پیامبر البته ادامه آن موضوع جهاد اسلامی است که جداگانه ادامه…

خلاصه بحث‌های اخیر درباره رابطه دین و قدرت، علاوه بر نقد دین، امکان ارزیابی انتقادی پروژه روشنفکری دینی را نیز میسر کرده است. یک آفت آشکار در سال‌های اخیر تقلیل دین به روان‌شناسی است. در اینجا این فرضیه مطرح می‌شود ادامه…

مقدمه نظریه‌ی دین و قدرت استاد ارجمند‌ دکتر عبدالکریم سروش در هفته های اخیر واکنش‌های متعددی را به‌دنبال داشته است. من نیز می‌کوشم نکات خود را در باره‌ی این نظریه قلمی ‌کنم. برخی از نقدها را خوانده و شنیده‌ام (مشخصاً ادامه…

دکتر محسن کدیور در جلسه‌ی دوم نقد بحث «دین و قدرت» دکتر سروش،  متوجه خبر واحد «اُمرتُ أن اقاتِلَ الناس…» شده و آن را به دلیل تضاد با محکمات قرآنی، فاقد اعتبار و استناد خوانده است. خالی از لطف ندیدم پاره‌ای ادامه…