بایگانی

زیتون-طاها پارسا: ویروس کرونا در ایران برای نخستین بار در «شهر مقدس قم» شناسایی شد و از این شهر به سراسر ایران گسترش یافت. جایگاه مقدسی که دهه‌هاست جمهوری اسلامی و بخشی از روحانیت شیعه برای شهر قم ساخته بود، ادامه…

پس از شیوع ویروس کرونا بار دیگر معضل شر بر سر زبان‌ها افتاد و این‌که خدا کجاست تا ما را از شر این ویروس نجات دهد.چندی از دوستان من نیز پرسش‌هایی ازین دست چه از سر کنجکاوی و چه از ادامه…

چکیده انسان در زنده‌گی با مصایب و ناملایمات زیادی روبرو است که علی‌القاعده «شر» نامیده می‌شوند. شرور اصولاً به دو دسته‌ی: ۱) شرور اخلاقی و ۲) شرور طبیعی تقسیم می‌شود. شرور اخلاقی نتیجه‌ی سوء اختیار آدمی است و بنابراین، مسئولیّت ادامه…

زیتون- طاهاپارسا: ویروس کرونا در ایران برای نخستین بار در «شهر مقدس قم» شناسایی شد و از این شهر به سراسر ایران گسترش یافت. جایگاه مقدسی که دهه‌هاست جمهوری اسلامی و بخشی از روحانیت شیعه برای شهر قم ساخته بود، در ادامه…

مشارکت زنان در انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ مشروط به شرایط و رویدادهایِ تاریخی گوناگون و مهیج روسیه است. به سخنی دیگر رویدادهای ناآرام و بحرانهای سال ۱۹۱۷ را میتوان تا حدودی فقط در شرایط اجتماعی، نظامی، و اقتصادی آن دوران بیان ادامه…

۱) از تجربه‌ی نوزایی به تجربه‌ی اسلام سیاسی نخستین مرحله‌ی اصلاح‌گرایی در تاریخ معاصر عرب، معاصر با دوره‌ی نوزایی بود،که این دوره نیز خود توأمان با چالش استعمارگری همزمان گشت. از همین‌رو متون دینی به‌منظور یکپارچه کردن صفوف و بسیج ادامه…

در ایران گزینه انتخاب با بیعدالتی و گزینه انتخابات با عدم آزادی روبروست. از گذشته دو کنش سیاسی در مورد انتخابات در کشور ما وجود داشته است. کنش اول اعتقاد دارد که تحت هر شرایطی نباید صحنه انتخابات را رها کرد. ادامه…

مروری بر مفهوم عشق در نظریه انگیزش الهی لیندا زگزبسکی نگارنده پیشتر در دو جستار مجزا  یکی با عنوان  «نظریه انگیزش الهی و مسئله شر»  و دیگری «زگربسکی، الگوگرایی و نظریه ارجاع مستقیم» به بخشی از اندیشه ها، آرا و ادامه…

نویسنده: ناتانیل جیسون گلدبرگ / ترجمه: محمدرضا واعظ شهرستانی مقدمۀ مترجم: پیش‌تر در طی یادداشتی به معرفی کتاب جغرافیای مفهومی کانت[۱] اثر پروفسور ناتانیل جیسون گلدبرگ[۲] استاد فلسفه دانشگاه واشنگتن-لی پرداخته بودم.[۳] در آن مجال اشاره کردم که تخصص اصلی گلدبرگ پژوهش ادامه…

در شاهنامۀ فردوسی بارها به چادر همچون پوشش زنان ایرانی پیش از اسلام اشاره شده است. مثلاً گردیه، از زنان نامدار ایران کهن، از چادر استفاده می‌کند: بینداخت آن نامدار افسرش/  بیاورد فرمانبری چادرش هنگامی که افراسیاب مطلع می‌شود که ادامه…

هدف این نوشتار طرح بحثی است در مورد نسبت میان «نواندیشی دینی» و «پسادنیوی‌گرایی» (post secularism) با قرائت یورگن هابرماس. گرچه هیچ‌یک از این دو مفهوم به‌طور تفصیلی مورد بحث و بررسی قرار نمی‌گیرند اما به ناگزیر با طرح نکاتی ادامه…

تقریبا در همه کتاب های موسوم به «علوم قرآنی» بحث «قرائت های هفتگانه» مطرح شده است. اصلِ قرائت های هفتگانه در دو حوزه مطرح است: ۱ – تفاوت در لهجه های ابتدائیِ «زبان عرب» در قرائت قرآن. ۲ – تفاوت ادامه…

درآمد چندی پیش به مناسبت چهلمین سالگرد درگذشت آیت الله طالقانی در «زیتون» منتشر شد و در آنجا از تعبیر چندصدایی بودن قرآن در مقام تفسیر یاد کردم. در پی آن دوست گرامی جناب آقای دکتر فرهاد بهبهانی نقدی نوشت ادامه…

  به باور ژان پل سارتر[۲] «انسان محکوم به آزادی است»؛ محکوم است چرا که خود را نیافریده و توسط دیگران به این جهان آورده شده است و در عین حال، آزاد است زیرا همین که پا به جهان گذاشت، ادامه…

هفته گذشته در اخبار خواندم که برایان مک گینس، فیلسوف انگلیسی، در سن نود و دو سالگی روی در نقاب خاک کشید و « رفت و منزل به دیگری پرداخت». شهرت مک گینس در عالم فلسفه، عمدتا به سبب انتشار ادامه…

درآمد دوست و اندیشمند بزرگوار جناب آقای حسن یوسفی اشکوری، نظراتی در مورد نوشته­ی اینجانب پیرامون مقاله­ی قبلی ایشان تحت عنوان «طالقانی و بازگشت به قرآن» نگاشته‏اند که با عنوان «آیا از قرآن یک صدا شنیده می­شود؟» در زیتون به ادامه…

درآمد: مجددا بحث انتخابات و شرکت و عدم شرکت در آن در ایران بسیاری از گروه‌های مختلف سیاسی را به‌خود مشغول داشته است. اما این‌بار بحث شرکت در انتخابات مخالفین زیادی دارد. در درون احزاب اختلاف بر سر شرکت در انتخابات ادامه…

درآمد: در کشور ما چند سالی‌ست که به جهت اسباب متعدد از جمله ناکامی جنبش اصلاحات در رسیدن به نقاط غیر قابل بازگشت و نیز ناکامی اصلاح‌طلبان در عملی ساختن شعارها و وعده‌های خود، جمعی کثیر از هواداران سابق اصلاحات ادامه…

تصور کنید زنِ جوانی با مردی جنتلمن برای نخستین بار در کافه‌ای قرار ملاقات دارد. مرد به نشانۀ صمیمیت و نزدیکی‌ای که هنوز به وجود نیامده است، در میانۀ صحبت دست زن را می‌گیرد. مرد چنین رفتار می‌کند تا بلکه ادامه…

مصاحبه اخیر شبکه صدا و سیمای جمهوری اسلامی با کسی که استاد ادبیات و علوم قرآنی دانشکده الهیات معرفی شده بود و سخنان تحریک‌آمیز ایشان به زجرکش کردن معترضین خیابانی یا بریدن دست و پایشان در جهت خلاف و یا ادامه…

درآمد چندی پیش نوشتاری از من با عنوان «طالقانی و بازگشت به قرآن»» در زیتون منتشر شد. در پی آن برخی افراد صاحب نظر و آگاه به موضوع از جمله دوستان ارجمند آقایان مهندس عبدالعلی بازرگان و دکتر فرهاد بهبهانی ادامه…

در سالروز میلاد پیامبر گرامی اسلام، به یاد می‌آورم که در این سالها هرگاه جایی به ایشان توهین شده یا مثلا کاریکاتوری از او منتشر شده ‌که برخی از مسلمانان از آن تلقی توهین داشته‌اند تظاهرات اعتراضی در برخی از ادامه…

  سهراب سپهری در نامه‌ای که از پاریس در آوریل ۱۹۵۸ برای پسر عموی خود نگاشته، می‌ نویسد: « بدون شک این مردم به درخت و گل و آب نگاه می کنند، اما این تماشا اصیل نیست. می بینند و ادامه…

چکیده در باب بومی یا بیگانه بودنِ خاستگاه عرفان اسلامی بحث‌های دیردامنه‌یی وجود دارد. شماری معتقدند که عرفان اسلامی دارای ریشه و بنیادهای بیرونی‌است و از این‌رو، پدیده‌یی بومی به شمار نمی‌رود. اینان سعی دارند بنیادهای بیرونی عرفان اسلامی را ادامه…

دربارۀ نظریۀ تعبیر ریشه‌ای دونالد دیویدسون(۱) در این یادداشت و یادداشت بعدی چگونگی دست‌یابی یک فرد(به عنوان مفسّر) به معنای سخنان و محتوای باورهای فرد مقابل(به عنوان گوینده) از طریق حقایق مصداقی، محور بحث خواهد بود. به این منظور، دونالد ادامه…

محقّق گرامی آقای یوسفی اشکوری، به مناسبت چهلمین سال درگذشت زنده­یاد مرحوم طالقانی، مقاله­ای نگاشته و حرکت «بازگشت به قرآن» را به عنوان «یکی از وجوه شخصیّت دینی و اجتماعی آن­مرحوم» مورد نقد و بررسی قرار داده­اند. درون مایه­ی مقاله، ادامه…

بازخوانی عناصر تصویری و روایی مستتر در پوسترها و اخبار مربوط به جمال خاشقجی با اتکا به داستان‌های هزارویک‌شب و تصویرسازی‌های صنیع‌الملک صفر- زمان زیادی نمی‌گذرد از روزهای ابتدایی اکتبر[۱]، و از آشنایی‌مان با چهره‌ای که حضورش/غیابش سبب شده تا ادامه…

درآمد در این  نوشتار  به موضوعی می پردازم که به نوعی به واقعیت تاریخی نبی اسلام ربط دارد و آن دعوی «معمای دو محمد» است. با این توضیح کوتاه: ادعا شده که محمدبن حنفیه از روی الگوی محمدبن عبدالله ساخته ادامه…

قرآن کتاب دینی مسلمانان است. روایت و خوانش سنتی که مدتی کوتاه بعد از مرگ پیامبر به عرصۀ ظهور می رسد؛ چنین می پندارد که متن این کتاب به لفظ و معنا از آسمان، جایی که خدا در آن ساکن ادامه…

در فصل پیش توضیح دادم که از انتهای دفتر شرق اندوه واژه «هیچ» و «هیچستان» وارد نظام معرفتی سپهری می شود و تأکید کردم که «هیچ» را نباید به معنای nothingness گرفت؛ بلکه «هیچ» و «هیچستان» معطوف به عالمی است ادامه…