بایگانی

نویسنده: ناتانیل جیسون گلدبرگ / ترجمه: محمدرضا واعظ شهرستانی مقدمۀ مترجم: پیش‌تر در طی یادداشتی به معرفی کتاب جغرافیای مفهومی کانت[۱] اثر پروفسور ناتانیل جیسون گلدبرگ[۲] استاد فلسفه دانشگاه واشنگتن-لی پرداخته بودم.[۳] در آن مجال اشاره کردم که تخصص اصلی گلدبرگ پژوهش ادامه…

در شاهنامۀ فردوسی بارها به چادر همچون پوشش زنان ایرانی پیش از اسلام اشاره شده است. مثلاً گردیه، از زنان نامدار ایران کهن، از چادر استفاده می‌کند: بینداخت آن نامدار افسرش/  بیاورد فرمانبری چادرش هنگامی که افراسیاب مطلع می‌شود که ادامه…

هدف این نوشتار طرح بحثی است در مورد نسبت میان «نواندیشی دینی» و «پسادنیوی‌گرایی» (post secularism) با قرائت یورگن هابرماس. گرچه هیچ‌یک از این دو مفهوم به‌طور تفصیلی مورد بحث و بررسی قرار نمی‌گیرند اما به ناگزیر با طرح نکاتی ادامه…

تقریبا در همه کتاب های موسوم به «علوم قرآنی» بحث «قرائت های هفتگانه» مطرح شده است. اصلِ قرائت های هفتگانه در دو حوزه مطرح است: ۱ – تفاوت در لهجه های ابتدائیِ «زبان عرب» در قرائت قرآن. ۲ – تفاوت ادامه…

درآمد چندی پیش به مناسبت چهلمین سالگرد درگذشت آیت الله طالقانی در «زیتون» منتشر شد و در آنجا از تعبیر چندصدایی بودن قرآن در مقام تفسیر یاد کردم. در پی آن دوست گرامی جناب آقای دکتر فرهاد بهبهانی نقدی نوشت ادامه…

  به باور ژان پل سارتر[۲] «انسان محکوم به آزادی است»؛ محکوم است چرا که خود را نیافریده و توسط دیگران به این جهان آورده شده است و در عین حال، آزاد است زیرا همین که پا به جهان گذاشت، ادامه…

هفته گذشته در اخبار خواندم که برایان مک گینس، فیلسوف انگلیسی، در سن نود و دو سالگی روی در نقاب خاک کشید و « رفت و منزل به دیگری پرداخت». شهرت مک گینس در عالم فلسفه، عمدتا به سبب انتشار ادامه…

درآمد دوست و اندیشمند بزرگوار جناب آقای حسن یوسفی اشکوری، نظراتی در مورد نوشته­ی اینجانب پیرامون مقاله­ی قبلی ایشان تحت عنوان «طالقانی و بازگشت به قرآن» نگاشته‏اند که با عنوان «آیا از قرآن یک صدا شنیده می­شود؟» در زیتون به ادامه…

درآمد: مجددا بحث انتخابات و شرکت و عدم شرکت در آن در ایران بسیاری از گروه‌های مختلف سیاسی را به‌خود مشغول داشته است. اما این‌بار بحث شرکت در انتخابات مخالفین زیادی دارد. در درون احزاب اختلاف بر سر شرکت در انتخابات ادامه…

درآمد: در کشور ما چند سالی‌ست که به جهت اسباب متعدد از جمله ناکامی جنبش اصلاحات در رسیدن به نقاط غیر قابل بازگشت و نیز ناکامی اصلاح‌طلبان در عملی ساختن شعارها و وعده‌های خود، جمعی کثیر از هواداران سابق اصلاحات ادامه…

تصور کنید زنِ جوانی با مردی جنتلمن برای نخستین بار در کافه‌ای قرار ملاقات دارد. مرد به نشانۀ صمیمیت و نزدیکی‌ای که هنوز به وجود نیامده است، در میانۀ صحبت دست زن را می‌گیرد. مرد چنین رفتار می‌کند تا بلکه ادامه…

مصاحبه اخیر شبکه صدا و سیمای جمهوری اسلامی با کسی که استاد ادبیات و علوم قرآنی دانشکده الهیات معرفی شده بود و سخنان تحریک‌آمیز ایشان به زجرکش کردن معترضین خیابانی یا بریدن دست و پایشان در جهت خلاف و یا ادامه…

درآمد چندی پیش نوشتاری از من با عنوان «طالقانی و بازگشت به قرآن»» در زیتون منتشر شد. در پی آن برخی افراد صاحب نظر و آگاه به موضوع از جمله دوستان ارجمند آقایان مهندس عبدالعلی بازرگان و دکتر فرهاد بهبهانی ادامه…

در سالروز میلاد پیامبر گرامی اسلام، به یاد می‌آورم که در این سالها هرگاه جایی به ایشان توهین شده یا مثلا کاریکاتوری از او منتشر شده ‌که برخی از مسلمانان از آن تلقی توهین داشته‌اند تظاهرات اعتراضی در برخی از ادامه…

  سهراب سپهری در نامه‌ای که از پاریس در آوریل ۱۹۵۸ برای پسر عموی خود نگاشته، می‌ نویسد: « بدون شک این مردم به درخت و گل و آب نگاه می کنند، اما این تماشا اصیل نیست. می بینند و ادامه…

چکیده در باب بومی یا بیگانه بودنِ خاستگاه عرفان اسلامی بحث‌های دیردامنه‌یی وجود دارد. شماری معتقدند که عرفان اسلامی دارای ریشه و بنیادهای بیرونی‌است و از این‌رو، پدیده‌یی بومی به شمار نمی‌رود. اینان سعی دارند بنیادهای بیرونی عرفان اسلامی را ادامه…

دربارۀ نظریۀ تعبیر ریشه‌ای دونالد دیویدسون(۱) در این یادداشت و یادداشت بعدی چگونگی دست‌یابی یک فرد(به عنوان مفسّر) به معنای سخنان و محتوای باورهای فرد مقابل(به عنوان گوینده) از طریق حقایق مصداقی، محور بحث خواهد بود. به این منظور، دونالد ادامه…

محقّق گرامی آقای یوسفی اشکوری، به مناسبت چهلمین سال درگذشت زنده­یاد مرحوم طالقانی، مقاله­ای نگاشته و حرکت «بازگشت به قرآن» را به عنوان «یکی از وجوه شخصیّت دینی و اجتماعی آن­مرحوم» مورد نقد و بررسی قرار داده­اند. درون مایه­ی مقاله، ادامه…

بازخوانی عناصر تصویری و روایی مستتر در پوسترها و اخبار مربوط به جمال خاشقجی با اتکا به داستان‌های هزارویک‌شب و تصویرسازی‌های صنیع‌الملک صفر- زمان زیادی نمی‌گذرد از روزهای ابتدایی اکتبر[۱]، و از آشنایی‌مان با چهره‌ای که حضورش/غیابش سبب شده تا ادامه…

درآمد در این  نوشتار  به موضوعی می پردازم که به نوعی به واقعیت تاریخی نبی اسلام ربط دارد و آن دعوی «معمای دو محمد» است. با این توضیح کوتاه: ادعا شده که محمدبن حنفیه از روی الگوی محمدبن عبدالله ساخته ادامه…

قرآن کتاب دینی مسلمانان است. روایت و خوانش سنتی که مدتی کوتاه بعد از مرگ پیامبر به عرصۀ ظهور می رسد؛ چنین می پندارد که متن این کتاب به لفظ و معنا از آسمان، جایی که خدا در آن ساکن ادامه…

در فصل پیش توضیح دادم که از انتهای دفتر شرق اندوه واژه «هیچ» و «هیچستان» وارد نظام معرفتی سپهری می شود و تأکید کردم که «هیچ» را نباید به معنای nothingness گرفت؛ بلکه «هیچ» و «هیچستان» معطوف به عالمی است ادامه…

درآمد امسال (۱۳۹۸) چهلمین سالگشت درگذشت زنده یاد آیت­الله سید محمود علایی طالقانی است. او در نوزدهم شهریور ۱۳۵۸ از این جهان فانی به جهان باقی رخت کشید. مرگ وی در سپیده دم پس از پیروزی انقلاب ایران و در ادامه…

آلفرد تارسکی (۱۹۰۱-۱۹۸۳) یکی از ریاضی-منطق دانان بزرگ قرن بیستم است. مهم‌ترین تأثیر فلسفی او، تعریف معناشناختی[۳] صدق از طریق ارائۀ نظریۀ مطابقت صدق است.[۴] تعریف معناشناختی[۵] صدق، به این معناست که او مفهوم صدق را بر اساس مفهوم معنا ادامه…

در سه شهر و روستای دور از هم؛ تبریز، خراسان(مزینانِ) و طالقان (گیلیردِ)، ظرف هشت سال در سده پیش سه نوزاد با استعداد به دنیا آمدند که بعدها هرکدام با نقد آموزش‌های‌ سنتی حوزه‌های علمیه و بازگشت به قرآن نقش ادامه…

در‌حالی که طی سال‌های اخیر درباره‌ی آیت‌الله سیدمحمود طالقانی کتاب‌ها و مقاله‌های چندی نوشته شده‌است، نسبت به توضیح این موضوع که چگونه از دل نظام روحانیت و ساختار دانشِ اجتهادیِ مسلط، کسانی نظیر طالقانی با آن ویژگی‌های سیاسی و فکری ادامه…

پیش از ورود به بحث درباره دیدگاه اقبال برای فهم بهتر مطلب یادآوری مقدماتی چند ضرور می نماید: از هنگامی که اندیشمندان و روشنفکران مسلمان، بویژه اندیشمندان و روشنفکران اهل تشیع، با  رویکردی تحلیلی به بررسی قیام حسینی و علت ادامه…

درآمد در ارتباط با قیام امام حسین و واقعه کربلا و عاشورا، از پرسش های قابل تأمل این است که چرا برخی از اعضای خاندان علوی و از جمله برادر کهتر حسین محمدبن حنفیه و یا عموزاده و دامادش عبدالله ادامه…

مقدمه ژوزف وُروس[۱] در مقالۀ «در باب بنیان‌‌های فلسفی پژوهش‌های آینده»[۲] یادآوری می‌‌کند که «دانش‌پژوهی نمی‌‌تواند به شکلی مناسب یا کامل در غیاب فهم کارکرد فلسفه‌‌ای که زیربنای آن را تشکیل می‌‌دهد، تحقق یابد» (Voros, 2007: 70). درحالی‌‌که نقش چارچوب‌‌های ادامه…

 زیتون ـ محمد جواد اکبرین: امروز نهم شهریورماه، ۴۱سال از ربوده شدن امام موسی صدر می‌گذرد؛ او را امامِ گفتگو می‌خوانند؛ رهبر شیعیان لبنان که عمرش را در دعوت به همزیستی مسالمت‌آمیز و «شراکت انسانی» گذراند و برای گفتگو با ادامه…