یادداشت

امضاکنندگانی که خود باوری به گشایش روزنه ندارند!

در ابتدا لازم به تاکید است که در این یادداشت، به مسئله انتخابات در ایران بر پایه دوگانه نارسا و ساده‌انگارانه «حق و باطل» یا به لفظ متداول‌تر این روزها «خون‌خواه و خون‌شور» نگاه نمی‌شود. همچنین از اینکه جمعی از

راستی «روزنه‌گشایی» ممکن است؟

اخیرا حدود صد نفر از فعالان فکری و سیاسی ایران با تنظیم و انتشار بیانیه ای نسبتا مفصل در باره نمایشی به نام «انتخابات» پیش رو اعلام نظر و موضع کرده و دیگران را دعوت به حضور در این مناسک

چشم پاسخ از دریچه‌های بسته؟

بیانیه‌ی مشهور به «روزنه‌گشا» در همین مدت اندکی که از انتشار آن سپری شده، واکنش‌های گسترده‌ای به خود دیده است. این بیانیه – که حتی تلقی «مانیفست» یک طیف سیاسی خاص را می‌شود از آن داشت – از جهات مختلف

دگردیسی مفهوم دموکراسی در یک قرن اخیر

به جرات می‌توان گفت که «دموکراسی» یکی از مفاهیم پرچالش و شاید بحث‌برانگیزترین مفهوم سیاسی طی هزاره‌ها بوده است. از حکم مرگ سقراط با سرکشیدن جام زهر، که بنابر سازوکارهای دموکراتیک اعمال شد، تا به امروز این مفهومِ بسیار پرچالش

فوتبال و سیاست؛ باخت در وقت اضافه

نقدی بر یادداشت «فوتبال ملی، ملت و فروپاشی اجتماعی» وقتی در سال ۱۹۹۷ یکی از معروفترین فوتبالیست‌های لیگ حرفه‌ای ایتالیا یعنی روبرتو باجیو با مبلغ ۱۲ میلیون دلار به تیم جدیدش (بلونیا) پیوست، پاپ ژان پل دوم رهبر کاتولیک‌های جهان

یک نوع دیگر از سوسیال‌دموکرات شدن

مقاله سروش دباغ با عنوان “چگونه سوسیال دموکرات شدم [۲] مقاله خوبی بود و خیلی‌ها را خوشحال کرد. شرح گذار او از لیبرال دموکراسی به سوسیال دموکراسی، نه تنها جبهه وسیع سوسیال دموکراسی را تقویت می‌کند، بلکه این امید را

روح‌الله خمینی؛ غریبه با ایران

چه نیرویی، او را از کُنج آن حُجره‌ی نُقلی‌اش توی حوزه‌ی علمیه‌ی قم بیرون کشیده و به جان این سرزمین انداخته بود؟ چه کس و کسانی، آن وِرد عجیب‌وغریب را توی گوشِ او خوانده و هوایی‌اش کرده بودند که رسالتی

آیا اعدام‌های بیشتر در راه است؟

با عنایت به تحمیل شکست‌های پی‌در‌پی نظام جمهوری اسلامی در عرصه نظامی/امنیتی در منطقه توسط اسراییل، امریکا و بریتانیا و اخیراً پاکستان، و ناتوانی عیان جمهوری اسلامی در مداخله مستقیم برای نجات حماس از انهدامی که در جریان است و

چهارپاره انتقادی؛ چه‌کسی توهین را آغاز کرد؟

زیتون– آن‌چه در ادامه می‌آید مکاتبه انتقادی عبدالکریم سروش و یکی از «فضلای حوزه علمیه قم» است که از سوی آقای سروش برای انتشار به زیتون ارسال شده است. چنانچه در مقدمه آمده، موضوع مکاتبه اشارات و تعابیر عبدالکریم سروش

«انتقام سخت» از « حق آباد»

سرمست شده بودند. سر از پا نمی‌شناختند. حالا با خیال راحت می‌توانستند قیافه‌ی یک انتقام‌گیرنده‌ی نترس و بی‌باکِ واقعی را به خود بگیرند. حالا می‌توانستند افتضاح “انتقام سخت” را از اذهان اُمت حزب‌الهی خود، پاک کنند. از شادی و غرور،

یکی شیرزن…

مختصر بگویم؛ صحبت‌های پرستو سرمدی را در کنگره‌ی حزب اتحاد ملت شنیدم. بی‌ هیچ مجامله و تعارف بگویم که اینکه پرستو سرمدی بدون حجاب در یک تشکل رسمی سیاسی در نظام جمهوری اسلامی بدون حجاب آمرانه و تحکمی حکومتی ظاهر

علی دهباشی و دفن تجربه‌های ایرانی

مجله بخارا عنوان آشنایی برای عموم ایرانیان دوستدار فرهنگ و هویت ایرانی است. نشریه‌ای روشنفکرانه که در نزدیک به سه دهه گذشته پا‌یمردانه در حوزه‌های ایران‌شناسی و ادبیات و هنر ایران تولید محتوا کرده است و این روزها به علت

تکریم مصباح و تحقیر جمهور

اخیرا در اخبار خواندم که روز «بزرگداشت علامه مصباح یزدی»، بر اساس ابلاغ شورای انقلاب فرهنگی، به تقویم رسمی کشور اضافه شده و سالروز وفات ایشان، تحت عنوان «روز ملی علوم انسانی اسلامی» ثبت گردیده است. با دیدن این خبر،

رؤیا حشمتی؛ روایت ایمان و آرمان

“تا دنیا دنیاست جان‌های آزاده‌ای خواهند بود که در برابر تجاوز به آزادی انسانی گردن بکشند، وجدان‌های شریف و جان‌هایی که به هر تجاوزی به وجدان انسانی با اراده استوار «نه» بگویند. هیچ درنده‌خویی و هیچ خودکامگی هرگز نخواهد توانست

فاجعه کرمان و وضعیت «بی‌حکومتی» در ایران

آنچه امروز در ایران در جریان است، منطقاً با وضعیتی قابل توصیف است که علمای سیاست از آن با عنوان «بی‌حکومتی» یاد می‌کنند. درواقع توصیف وضعی است که در آن حکومت مستقر بنا به هر دلیلی، از کارکردهای اصلی و

شرکت انتخابات؛ «کام‌بخشی به نظام ولایت»

‏«مهم‌ترین گام یک انسان شجاع، تن‌زدن از مشارکت در دروغ است. یک کلمه حقیقت، ارزش بیشتری از کل جهان دارد»الکساندر سولژنیتسین (مجمع‌الجزایر گولاک) داشت کلمات را پشت سرهم ردیف می‌کرد تا در عین حالی که کل قدرت را در قبضه‌ی

سلطنت‌طلبیِ پهلوی‌گرا، پروژه‌ای امنیتی؟

اگر یک‌ماه پیش این مقاله منتشر می‌شد، شاید کمتر کسی آن را باور می‌کرد و چه‌بسا به‌بهانه‌ی توهم توطئه پس‌اش می‌زدند و توجهی را برنمی‌انگیخت. اکنون اما، به‌ویژه بعداز سرکوب دیگر فعالان سیاسی و مدنی، و ترور شخصیتی افراد دلسوزی

انتخابات؛ در حاشیه مناظره دکتر قادری و دکتر جلائی‌پور

مقدمه: انتخابات در ایران، دریچه‌ای برای آگاهی از خواست عمومی، میزان مشروعیت حکومت و اقبال جامعه به جناح‌های سیاسی است. این انتخابات، بعد از دوم خرداد ۱۳۷۶شمسی که در فضایی حداقلی از گزینش نامزدها، شرایطی را بوجود آورد تا مردم

چرخه بازتولید ناسزا؛ ایدئولوژی‌های باز و بسته

مقدمه: گویی اینکه در هر دوره‌ای از تاریخ ایران باید شاهد یک ناسزای سیاسی باشیم. در نظام پیشین دو اصطلاح ارتجاع سرخ و سیاه از سوی حکومت باب شده بود، و هر غیرخودی‌ای که نظام با آن مخالف بود، با

اصول لیبرالی با منطق «ثابتی»!

مهدی تدینی یکی از مترجمان پرکار حوزه نظام‌های توتالیتر و پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر ایران است. ایشان به عنوان مترجم، کارهای خود را به ترجمه آثار فیلسوف آلمانی، ارنست نولته و دیگر اندیشمندان لیبرال منش نظیر هانا آرنت، فون میزس

بیم و امید ما برای ایران؛ واکاوی دیدگاه‌های متعارض نسبت به وطن

جامعه ما جامعه بیم‌ها و امیدهاست. اگر در یک مجموعه نظرسنجی ساده و شخصی، میزان بیمِ ایرانیان از آینده ایران و میزانِ امید ایرانیان به آینده ایران را از گروه‌های مختلف شهروندان ایرانی جویا شویم، بدون تردید با دو دسته

از کتاب تا کردار هیتلر در غزه

جنگ بین حماس و اسرائیل وارد پنجمین هفته شده بود که اسحاق هرتزوگ رئیس‌جمهور اسرائیل مدعی شد که در کنار جسد یک عضو حماس در یک پایگاه این گروه در شمال غزه، نسخه‌ای از کتاب «نبرد من» نوشته هیتلر پیدا

سپیده رشنو؛ «قدرتِ بی‌قدرتان»

سیطره‌ی دروغ بود که جولان می‌داد. به نام حجاب، به نام عترت و پاکی، به نام فراخواندن به معروف و بازداشتن از منکرات داشت بر همه جان و جهان شهروندان چنگ می‌انداخت. دروغ بود که می‌خواست از درودیوار هر شهر

وقتی ایدئولوژی سلامت زنان را نشانه می‌رود

موضوعی که در مباحث سیاسی در مورد حجاب اجباری و حقوق زنان از نظرها مغفول مانده، تاثیرباورهای ایدئولوژیک و به طور اخص حجاب بر سلامت جسمی و روحی زنان است. پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران در دوره دهم مجلس، شاید

زمان‌پریشی در روایت‌های تاریخی

مدتی است نوشتارهای دکتر حسن محدثی در نقدِ ادبیات تاریخیِ روایتگرِ ایران باستان را مطالعه می‌کنم و ادعاهایی که علاقه‌مندان به کوروش و ایران باستان مطرح می‌کنند و نقدهایی که ناقد محترم بر آنها وارد می‌سازد را رصد می‌نمایم. ناقد،

مقدمات درست و نتایج نادرست!

در ارتباط با رخداد خونین و فاجعه‌بار جاری در سرزمین فلسطین و غزه، برخی افراد از سر جهل و غفلت و یا با انگیزه‌های خاص سیاسی و در واقع عملا به سود اسرائیل، گاه سخنانی می‌گویند که در جای خود

اسرائیل، غارتگر یا قربانی؟

پرده اول: در اوایل نوامبر زمانی که تنها یک ماه از آغاز یورش حماس به اسرائیل گذشته بود، برخی از رسانه ها سخنانی بسیارشنیدنی ازگیدئون لوی، تحلیلگر برجسته روزنامه هاآرتص را منتشرکردند: “من اشغالگری های زیادی می‌شناسم که طولانی‌تر از

از لویناس تا هابرماس؛ فیلسوفان «دگرنشناس»

۱– چیزی کمتر از دو هفته پس از کشتار صبرا و شتیلا به فرماندهی و هدایت آریل شارون وزیر دفاع اسراییل (بعدها نخست وزیر قدرقدرت) امانوئل لویناس فیلسوف نامدار آن‌روزها در مصاحبه‌ای  رادیویی که درباره «اخلاق و سیاست» بوده به