زمانی که نامه اول دکترآرامش دوستدار به هابرماس منتشر شد، نقد کوتاهی را در رابطه با روانشناسی دوستدار که در بطن نامه موج میزد منتشر کردم. (۱ ) ولی وقتی نامه دوم دوستدار به هابرماس در رابطه با یادداشت خطاب
آیا پیامبران بر طبق مشیتی مقدّر، با نفراتی معیّن، و ترتیبی منظم از سوی خدا برگزیده و ارسال شده و مردم نقشی در این برنامه نداشته‌اند؟ آیا همان‌طور که آموزگاران هر نهاد آموزشی طبق برنامه‌ای از پیش تدوین شده برای تدریس در رشته‌های مختلف، بی نظرخواهی از آموزش گیرندگان استخدام می‌شوند، آدمیان هم تاثیری در برنامه ارسال رسولان نداشته‌اند و پدیده
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِی هَذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَکَانَ الْإِنْسَانُ أَکْثَرَ شَیْءٍ جَدَلًا ﴿۵۴-کهف﴾ و به راستى در این قرآن براى مردم از هر گونه مثلى آوردیم و انسان بیش از هر چیز سر جدال دارد. کتاب «مسیر پیامبری»،
مقدمه عهدنامه مالک اشتر مجموعه‌ای از فرمان‌های علی علیه السلام به مالک اشتر نخعی است که امام اول شیعیان در هنگام انتصاب مالک به فرمانداری مصر به رشته تحریر در آورده است. نگاه غالب به این عهدنامه آن‌را به مثابه مانیفیست زمامداری شیعی قلمداد کرده است که می توان از دل آن مبانی زمامداری و آیین شهریاری را برای ادارۀ جوامع مدرن
حیات شهروند، در میان ارتباط و تعامل با اشیاء و پدیده‌های شهری و مواجهه‌ی مستقیم با فرم‌هایی که بیان واضحی از ایدئولوژی و فرهنگ دولتی‌اند، شکل می‌گیرد. فضای شهری، صحنی برای نمایش اقتدار سیاسی، و عمل هژمونیک دولت برای کنترل، نظم‌بخشی و تصاحب فضاست؛ چراکه فضای شهری، شیوه‌های اندیشه و عمل را تولید می‌کند. در این شرایط، سیاست استبدادی، امکانات لازم را برای پراکتیس‌های یکسان و هم‌نواخت فراهم می‌کند تا به خلق نظام‌هایی برای سرکوب صداهای غیریت‌سازی شده و همگونی بدن‌ها، شخصیت‌ها، هویت‌ها و عمل‌ها منجر شود. الوار بویتراگو [۱]، محقق حوزه‌ی معماری و شهرسازی، در مقاله‌ای با عنوان شهرگرایی و دیکتاتوری [۲]، سه جنبه‌ی: تأکید بر محاسبه و گسترش استراتژی‌های فضایی، برتری دولت‌های انضباطی و مهندسی اجتماعی و تلاش برای توتالیزه‌کردن زندگی اجتماعی به‌وسیله‌ی معانی پلاستیکی و فرم‌های ساختگی، را کارویژه‌های اصلی و پنهان «شهرسازی» توسط دیکتاتوری‌ها معرفی می‌کند. به همین خاطر است که هانری لوفه‌ور [۳]، چگونگی درک و بازنمایی فضا را معنای دقیق‌تر مالکیت فضا می‌داند، نه صرفاً وضع حقوق و قوانین به شکل انحصاری بر یک قلمروی فیزیکی. در واقع اشاره‌ی بویتراگو هم به تلاشِ فراگیر و همه‌جانبه‌ی دیکتاتوری‌ها در تصاحب حقیقی فضاست؛ سیاستی که از هر راهی تلاش می‌کند تا با کنشی تبهکارانه و ویران‌گرایانه و با فعالیت‌هایی استعماری، فضا را از آن خود کند.
در دهۀ پنجاه شمسی تا اوایل دهۀ شصت، در میان برخی روشنفکران مسلمان نا آشنا با علوم دینی باوری رایج بود مبنی بر اینکه یکی از مهمترین عوامل انحطاط اندیشه و دانش در حوزه های علمیه رواج منطق ارسطویی است.
 ۱- هـــگل در نـــوشـــته‌ای (۱۷۹۵) کـــه بـــعدهـــا بـــا نـــام «اســـتقرار شـــریـــعت در دیـــن مـــسیح» ( The Positivity of the Christian Religion) منتشــــــر و مــــــعروف شــــــد تــــــلاش مــــــی کــــــند در نــــــقدی بــــــه «شـریـعت» و «کـلیسا» سـازی تجـربـه ایـمانـی ای کـه
درآمد بی گمان هر نوع نوگرایی و یا نواندیشی و به ویژه روشنفکری در دین، در هر سطحی با حدی از «نقد» و «نقادّی» در متون و معارف دینی و در اینجا اسلام، ملازمه دارد و گرنه دینداری نواندیشانه یا
درآمد این مدعا که “تحول اوضاع یکشبه رخ نمی‌دهد” علی الاصول درست است. کمااینکه هیچ پدیده‌ی اجتماعی اعم از: ظهور و زوال دولت‌ها در–لحظه و به شکل آنی اتفاق نمی‌افتد، بلکه به تدریج و در امتداد زمان روی می‌دهد. اضافه بر آن، در تکوین هر وضعیّت،
در این یادداشت بنا نیست به موضوع اصلی و تمام بحث جناب دکتر سروش در یک سخنرانی پیرامون کتاب داوکینز پرداخته شود اما در این سخنرانی یک مثال (تمثیل؟) و تشبیه کلیدی توسط او مطرح شد که به نوعی می‌توان
زیتون-بخش نخست گفت‌وگو با مهدی نسرین از مجموعه مباحث پرونده «علم و شبه‌علم» پیشتر در زیتون منتشر شد، در ادامه بخش دوم و نهایی آن می‌آید. *** محمدرضا واعظ: پس این پیش فرض وجود دارد که مؤلفۀ دقت علمی در کتاب‌های ناشران عمومی، قربانی جذابیت و منافع انتشارات می‌شود تا آن انتشارات بتواند دوام
درآمد بی گمان یکی از مناقشه‌برانگیزترین نویسندگان و صاحب‌نظران معاصر ایران مرحوم آرامش دوستدار است که اخیرا درگذشت. هرچند او اصولا نویسنده‌ای پُر کار نیست ولی سه اثر او در چهل سال اخیر یعنی «ملاحظات فلسفی در دین و علم»، «درخشش های تیره» و «امتناع تفکر در فرهنگ دینی» و دیدگاه‌های خاص وی در
محمدرضا واعظ: بحث پرونده علم و شبه علم این اواخر بسیار جذاب شده است. ما این گفتگوها را با تاریخ علم و آغاز علم مدرن با دکتر امیرمحمدگمینی آغاز کردیم و بعد به سراغ پزشکی با دکتر کیارش آرامش رفتیم که در آن برنامه به گفتگو دربارۀ طب مکمل و طب جایگزین
درآمد: دکتر حسین شیخ رضایی در گفتگویی که با عنوان «شبه‌علم:مسئله یا شبه مسئله؟» منتشر شد، به طور مبسوط توضیح دادند که به دلیل روشن نبودن و گسترده بودن مفهوم شبه علم و همچنین به منظور جلوگیری از سوءتعبیر، بهتر است از عنوان «شبه علم» استفاده نکنیم. این مختصر نقدی
توضیح: «مسیر پیامبری» نام تازه‌ترین کتاب من است که قصد دارم به زودی آن را به صورت آنلاین منتشر کنم. طبق روال معمول خویش، پیش از انتشار عمومی، فایل کتابم را در اختیار دوستان معدودی قرار دادم. همواره این کار را انجام داده‌ام چرا که آن را یک سنت پسندیده می‌دانستم و می‌دانم. اما
۱- یکی از فرصت‌های میمون که شبکه‌های مجازی به طور کلی و کلاب‌هاوس به طور خاص برای ایرانیان به ارمغان آورده است، شنیده شدن و دیده شدن گروه‌های فکری در فضای سپهر عمومی است؛ فضایی که به دلیل استبداد سیاسی
زیتون: در روز ۲۱ سپتامبر، روز جهانی صلح، زیتون در کلاب هاوس اتاقی با عنوان «اسلام؛ جنگ و صلح» برگزار کرد. این اتاق با حضور سه سخنران اصلی؛ شیرین عبادی، حسن یوسفی اشکوری و عبدالعلی بازرگان برگزار شد و بیش
درآمد این نوشته سعی دارد تا در قالب محدودیت‌هایی که برای چنین نوشته های کوتاهی متصور است به تبیین گوشه کوچکی از اندیشه های جان کلوین (۱۵۰۹-۱۵۶۴) بپردازد. بی تردید نوشته های کلوین نیز همانند همه آثار انسانی قابل نقد
زیتون ـ جمعه ۲۴ شهریور (۱۷ سپتامبر) در کلاب‌هاوس مناظره‌ای با عنوان «آیا تجربه دینی باور به وجود خدا را موجه می‌کند؟» میان سروش دباغ و وریا امیری انجام شد. این نشست حدود سه ساعت به طول انجامید. در پنل
محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با افراد
به‌مناسبت درگذشت آیت الله سید محمدسعید حکیم ۱ برای من سفرها و از جمله سفر عتبات تنها زیارت ذوات مقدسه و سیاحت اماکن تاریخی و دیدنی‌ها نبوده، بلکه همواره – حتی از کودکی و هم‌پای والدینم- فرصت و توفیق هم‌نشینی
از میان شاعران نیمایی کم‌تر کسی به اندازۀ سهراب سپهری تحت تأثیر بیدل دهلوی و سبک اصفهانی قرار گرفته است. با این حال تاکنون تحقیق جامعی دربارۀ این موضوع انجام نشده است. تأثیرپذیری او از بیدل اگر چه در فرم
از ملاحظات قابل توجه ربط امام حسین و رخداد کربلا با تاریخ و جغرافیای ایران است. ظاهرا از دو طریق امام حسین و واقعه کربلا به ایران و ایرانیان پیوند خورده است. یکی پیوند سببی است که گویا مادر علی
۱– سازمان بهداشت جهانی بهه‌مراه گزارشی تحقیقی از اکونومیست حدود دو ماه پیش اعلام کردند تعداد واقعی کشته‌شدگان ویروس کرونا در سطح جهانی عددی بین ۸ تا ۱۰ میلیون نفر است. این اعداد هماره در حال افزایش است و اوضاع
مقدمه: «کل» و «کلی» واژگانی هستند که چه به لحاظ محتوا و چه به لحاظ ساختار ظاهریِ لفظ، شباهت‌های فریبنده‌ای با یک‌دیگر دارند. منطقیون در ذیل تعریف امر کلی چنین می‌نوشتند که: «فی نفسه می‌تواند بین امور متعدد ( خارجی
محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با
کتاب «فرار از فلسفه» ، زندگینامۀ خودنوشت بهاء الدین خرمشاهی است که انتشارات جامی آن را منتشر نموده است. خرمشاهی این کتاب را طی نه ماه به نگارش درآورده و در آن به شرح و بسط حیات خویش از سال
محمدرضا واعظ: در حالی که معمولا برای همۀ ما این تصور کلی وجود دارد که علم در زندگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و امری که علمی‌ست دارای اعتبار است، به هنگام مواجه با دانشجویان و حتی هم‌صحبتی با افراد
۲۹ خرداد سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی، روشنفکر مسلمان تاثیرگذار در قرن گذشته، است. همچون سالیان گذشته، سالروز درگذشت او میدان رقابت اندیشه ها و نظرات موافق و مخالف در مورد او و انقلاب اسلامی است. نقش شریعتی بیش از
بررسی فقه سنتی، در واجب نبودن پوشش موی سر حجاب از دیرباز در میان جامعه ی مسلمانی، بهانه ای بوده، تا به زنانی که «موی» خود را نمی پوشاندند، اتهام بی عفتی زده شود. بعد از انقلاب اسلامی ایران توسط
زیتون یک نهاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اندیشه‌ای مستقل است که به نهادینه کردن قرائت انسانی، اخلاقی و دموکراتیک از سنت ستبر ایرانی- اسلامی و برکشیدن رفتار توام با مدارا و تساهل در میان ایرانیان می‌اندیشد.
زیتون یک نهاد فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اندیشه‌ای مستقل است که به نهادینه کردن قرائت انسانی، اخلاقی و دموکراتیک از سنت ستبر ایرانی- اسلامی و برکشیدن رفتار توام با مدارا و تساهل در میان ایرانیان می‌اندیشد.
بازنشر مطالب با ذکر منبع آزاد است. ۱۳۹۴-1401