اندیشه مهمان

زن خودسالار، الگوی شریعتی برای زنان

به نظر من شریعتی فمینیست نیست. حرکت و جنبش فمینیستی به رغم همه ی مزایا و آثار مثبت اش، حرکت و نهضتی خاص گرایانه است و عمدتاً به حقوق و وضعیت زنان و رهایی آنان توجه دارد. نهضت شریعتی نهضتی عام گرایانه است و رهایی انسان برایش محوری است. اگر به زنان توجه می کند از این منظر است که زنان نیز بخشی از کلیت انسانی هستند.

شوق زندگی و میل مبهم خودکشی

فرق است بین مردمانی که از زیستن شان احساس لذت می کنند و کسانی که از زندگی کردن به منفعت می رسند. به زبان دیگر کسی که شوق دارد، خودِ زیستن برایش مطلوب ذاتی است. مطلوب بالذات است. یعنی زندگی کردن را برای زندگی کردن دوست دارد.

جهان من ایران است

جای بسی خرسندی است که یک بار دیگر ثابت می‌شود که خورشید برای بازآمدن است که می‌رود و این رفتن‌های کوتاه مدت و باز آمدن، خبر از ماندگاری و انس و همدلی ملی می‌دهد. کدام همدلی بهتر، و شادمانه‌تر از

معنویت‌گرایی، سنت‌گرایی، بنیادگرایی و نواندیشی‌دینی

معنویت گرایی و بنیادگرایی و محافظه کاری الزاماً به هم ربطی ندارند؛ اما یکی از جریانات باطنی گرا یا معنوی گرا یا سنت گرا در تاریخ سیاسی بوده است که زمینه ساز یا هم سو با جریانات اقتدارگرایی شده است که معتقدند باید سیادت های سنتی از جمله سلطنت و خلافت و مانند آن بازگردد. برای نمونه، همین بحث خلافت گرایی که معتقدند باید برگشت و خلافت اسلامی را در عالم برقرار کرد، یک نوع بازگشت بنیادگرایانه به گذشته است.

من چه می‌گویم؟ اصلاح یک انحراف

امروز یک منادی باید به مسلمان‌ها بگوید همهٔ اعتقادات تقلیدی‌تان را بگذارید کنار، این بت‌هایی که تراشیده‌اید بگذارید کنار، این زندان‌هایی که برای خودتان درست کرده‌اید بگذارید کنار، البته عده‌ای دادشان در می‌آید از این سخنان، ولی باید به آن عده بگوییم شما با داعش‌ها چکار کردید؟ شما با القاعده‌ها چکارکردید؟ کدام اعمال داعش را نفی کردید؟! مگر همان‌ها در فتواها و در کتاب‌های فقهی موجود نیست؟

بازخوانی اسلام سنی با هرمنوتیک قرآنی

در فقه اسلامی توضیح‌المسائل‌هایی است که با جزئیات توضیح می‌دهد چگونه یک مسلمان باید به اسلام عمل کند. فقهای مسلمان همیشه تعدادی از مکاتب فقهی را به رسمیت شناخته‌اند و عموماً به مکاتبی که به فرقهٔ خودشان تعلق داشته، احترام گذاشته‌اند. اما چیزی که در هرمنوتیکِ بسیاری از نوگرایانِ مسلمان عجیب به نظر می‌رسد عدم توجه آن‌ها به فقه است.

تاملی در چهار فرضیه پیرامون مکانیزم وحی

ویژگی‌های زبان قرآن با زبان رویا- که خاستگاهش ناخودآگاه است- به‌کلی متفاوت است. همچنین، ساختار منطقی، جدلی، تبیینی، استعاری و نیز تمثیلی آموزه‌های قرآن، این شبهه را به‌کلی مردود می‌سازد

رویکرد عقلانیت نقاد به دین

۱. مقدمه در یک کنفرانس بین المللی در باره دین که به همت اتحادیه کنگره جهانی تاریخ ادیان در مرداد و شهریور ماه سال جاری در شهر اِرفورت در آلمان برگزار شد و در آن ۱۴۰۰ مقاله در خصوص جنبه های

ظهور داعش اسرارآمیز نیست

ایدئولوژیِ داعش نسخه‌ای از وهابیت است، نوع بسیار سرکوبگرانه‌ی بنیادگرایی سنی که در طی قرن هیجدهم در ناحیه‌ای از عربستان سعودی کنونی رشد کرد. بنیادگرایی به دنبال خلوصِ از دست‌رفته‌ی گذشته‌ای خیالی است؛ اما از این حیث که جنبش‌های بنیادگرا در جوامعی توسعه می‌یابند که سنت‌هایشان به علت مواجهه با فنون و نیروهای جدید اقتصادی دچار بی‌نظمی و آشفتگی است، این جنبش‌ها خودشان ذاتاً مدرن‌اند

درباره منزلت انسان، دولت دینی وحقوق اقلیت ها

این که با پیروان دین مشخصی موافق نیستم، به معنای آن نیست که حق دارم آنان را از حقوق انسانی طبیعی یا حقوق ملی‌شان به عنوان فرزندان این یا آن وطن محروم کنم. دین بر ما واجب کرده است که با انسان‌ها حتی با دشمنانمان با عدل و مساوات تعامل کنیم؛ آن چنان که خداوند فرموده: «کینه‌ورزی گروهی، شما را واندارد بر این که عدالت نکنید؛ عدالت کنید! که آن به تقوا نزدیک‌تر است.»

تقدیر؛ تسلیم کنش خلاق انسان

نهضت خداپرستان سوسیالیست، نخستین تشکیلات منسجم فکری-سیاسی با هویت ملی-مذهبی بود که در سال ۱۳۲۲ در ایران شروع به فعالیت کرد. این جریان از الحاق چند حلقه دینی-سیاسی متشکل از جوانان و دانشجویان به یکدیگر پدید آمد و بلافاصله به نهضت ملی ایران پیوست.

جرات کنیم فاجعه را بفهمیم

آقای فراستخواه مسائل را سیاه سفید، اخلاقی، بینوایان گونه مطرح نکنید. مسائل بسیار دهشتناک‌تر و رنج‌آور‌تر از آن چیزی است که شما بیان می‌کنید. با این دهشتناک بودن کنار بیایید. بازار آزاد از ما می‌خواهد که اخلاق رواقی داشته باشیم. مقاله نوشته‌اند که کارگران این مزد را بگیرند که کارآفرینان به ثروت جهان افزوده کنند. اینها جوک و شوخی است.

چرا از تحقیر شرکت‌کنندگان برنامه‌های تلویزیونی لذت می‌بریم؟

توضیح: شما خواننده‌ی یکی از نوشته‌های میهمانِ سایت زیتون هستید. این مطلب توسط «سایت ترجمان» ترجمه شده  و در تاریخ «۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۵» منتشر شده است. مطلب اصلی را «اینجا» می‌توانید بیابید. ما پیشنهاد می کنیم مطالب را در مراجع اصلی دنبال

بررسی تحولات آرای اخوانی‌ها، از حسن البنا تا راشد الغنوشی

در این مقاله ما چهار اندیشمند را از دو نسل متفاوت اخوان برگزیده‌ایم و با بررسی دیدگاههای آن‌ها سعی کرده‌ایم نشان دهیم که آن اندیشه‌ای که تفکر اخوانی را به یک کلیت یکدست فرو می‌کاهد، اندیشه‌ای ساده‌انگار و نادرست است. به این منظور ما به بررسی دیدگاههای حسن البنا و سید قطب از نسل سنتی اخوان و یوسف القرضاوی و راشد الغنوشی از نسل جدید متفکران اخوانی پرداخته‌ایم

مدارا و مسئولیت روشن‌فکر

مهم‌ترین فرمانِ ده فرمان این است: نکش! تقریباً همه‌ی اخلاق همین است؛ مثلاً اخلاق شوپنهاور، بسط این مهم‌ترین فرمان است. اخلاق شوپنهاور ساده، صریح و شفاف است، او می‌گوید: به کسی آسیب نرسان و تا آنجا که می‌توانی به همه کمک کن.

شخصیت دوم نظام از بهمن ۵۷ تا تیر ۶۴

  مجلس خبرگان رهبری در تیر ۱۳۶۴ به ضرورت شناسایی رهبر آینده رأی داد، و در ۱۹ آبان ۱۳۶۴ماده‌ی واحده‌ی زیر را تصویب کرد: «حضرت آیت‌الله منتظری دامت برکاته در حال حاضر مصداق منحصربه‌فرد قسمت اول از اصل ۱۰۷ قانون

خشونت و تکفیر در اندیشه سید قطب

در سال های اخیر با رشد جریان‌های افراطی و تکفیری، برخی به سادگی به یافتن ارتباط هایی میان عمل و گفتار این گرو‌ه‌‌ها و اندیشمندان مسلمان می پردازند. ایشان مدعی اند که برای مثال می توان خشونت عریان گروه‌های سلفی

آموزش فلسفه در آکادمی اسفبار است

عشق به معرفت، که گاه در شبکه‌های اجتماعی نیز نمود پیدا می‌کند، گاهی به عکس آن نیز منجر می‌شود؛ یعنی اتفاقا در همین شبکه‌ها شاهدیم برخی به برخورد کلی و فلسفه‌بافی می‌پردازند، بدون اینکه استعدادش را داشته باشند و واقعا با نظریه درگیر شده باشند. بعد از مدتی نیز همین شیوه برخورد نتیجه عکس می‌دهد و تبدیل به نوعی کینه‌توزی نسبت به نظریه و فلسفه می‌شود

خویش کاوی ایرانیان در دنیای مدرن

همزمان با پنجاهمین سالگرد انتشار کتاب «خلقیات ما ایرانیان» اثر جمال زاده، همایش خویش کاوی ایرانیان در دنیای مدرن با حضور اساتید دانشگاهی برگزار شد. به گزارش خبرنگار شفقنا زندگی ،مقصود فراستخواه دانشیار برنامه ریزی توسعه، آموزش عالی، موسسه پژوهش

نسبت دین و شادی در ایران معاصر

طرح مسأله: شادی، گم‌شده‌ی ایرانیان در قرون گذشته شادی‌ جمعی در ایران بر حسب میراث فرهنگی ایرانی بیش‌تر محدود به خانواده‌ها و جمع‌های خویشاوندی بود. جشن‌های گوناگون در طول سال و بر حسب تحوّلات و اقتضائات فصلی و شرایط جاری

عصمت و علم پیامبر

در مورد آدم گفته شده است که (عصی) ، معصیت کرد در مورد خود پیامبر گفته شده است که لیغفر ا… ما تقدم من ذنبک و ما تاخر این آیه قرآن است دیگر تا این که خدا بیامرزد از تو گناهی که سر زده در قبل و بعد. بنابر این یک مساله این است که آیا مرتکب گناه می شده یا نمی شده که این مساله محل اختلاف است میان مسلمانان و علمای مسلمان

سیاست زدگی یا سیاست زدایی

در سالی که گذشت ، در نوشته های روشنفکران ایرانی کم تر ایده های جدید و تازه ای را در ترسیم نقشه راهی برای اصلاح طلبان می شد سراغ گرفت. در این میان، مصطفی ملکیان یک استثنا بود. او به

کل عمارت فلسفه غرب در حال نابودی است

جورج لیکاف (متولد ١٩۴١) زبان‌شناس شناختی امریکایی را عمدتا به خاطر نظریه‌اش درباره استعاره‌ها می‌شناسند؛ نظریه‌ای که نخستین‌بار در کتاب «استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم» (١٩٨٠) مطرح شد و در شاخه‌های متعددی از علوم از سیاست و ادبیات گرفته

«گناه» در نگاه اندیشمندان مسیحی

آگوستین می‌گوید: «وقتی نخستین زن و مرد با حکم خدا مجازات شدند کل نژاد بشری که بنا بود به‌واسطه‌ی نخستین زن اولاد آدم بشوند، در درون نخستین مرد حی و حاضر بودند» همه‌ی انسان‌ها در آدم حاضر بودند چون ذات بشر در تخم آدم موجود بود، فلذا همه‌ی ما در وضعیتی به دنیا آمده‌ایم که آلوده به گناهیم، مجرم و محکوم به مرگ

مناسبات قدرت بین طبقات مختلف ایران

از هنگامی که به دلیل وضعیت نابسامان اقتصادی در ایران، وضعیت طبقه متوسط متزلزل شد، این طبقه کارکرد تاریخی خود را از دست داد؛ کارکردی که بنا بود در پی اضمحلال طبقه اشراف روی تولید فرهنگ و ساختن افق‌های دور

زبان دینی

گزاره‌هایی که در سیاق‌های دینی اظهار می‌شوند بر چندین نوعند. انسان‌ها در انجام عبادات عمومی و خصوصی به اعمال ستایش، درخواست، سپاس، اقرار و تضرع اقدام می‌کنند.در نوشته‌های مقدس گزارش‌های تاریخی، روایات تمثیلی۱، اعلام قانون، پیشگویی، انذار، ارزشیابی، تفکر جهان‌شناختی

ما می توانیم تغییر کنیم وتغییر دهیم

به طور روزمره در کوچه و خیابان از زبان شهروندان این ترجیع بند را می شنویم که «ما ایرانیان…» و در ادامه آن صفت های مثبت و منفی درباره ایرانیان می آید، مثل این که «ما ایرانیان تنبل هستیم»، «ما

فقیه به منزله یک مهندس: یک ارزیابی نقادانه از جایگاه معرفتشناسانه فقه

ظاهرا این تلقی شکل گرفته است که فقیهان، دارندگان نوعی معرفت نظری (در باره دین) هستند که نظیر هر معرفت نظری دیگرهدف آن کشف حقیقت عینی در باره جنبه ای از واقعیت است.به نظر می رسد این تلقی ناصواب در تحکیم نقش مسلطی که فقیهان در حوزه های علمیه و مراکز اموزشی در زیستبوم فرهنگی جهان اسلام پیدا کرده اند خالی از تاثیر نبوده است. مقاله در پی توضیح این نکته است که توجه به اهمیت مهندسی و ارتباط فقه با آن، می تواند از یک سو خطای معرفتی پیشین را تصحیح کند و از سوی دیگر جایگاه و نقش تازه و حائز اهمیتی را برای این حوزه ارائه کند