زیتون– یلدا امیری: انتخابات میان دوره‌ای آمریکا پس از ماه‌ها کارزار انتخاباتی میان دو حزب جمهوری‌خواه و دمکرات در حال برگزاری است. شهروندان ایالات متحده امروز پای صندوق‌های رای می‌روند تا در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره شرکت کنند. نتیجه این رای‌گیری مشخص خواهد کرد کدام یک از دو حزب اصلی قدرت را در مجلس نمایندگان و مجلس سنا در دست خواهد گرفت.

اما جدای تاثیراتی که این انتخابات می‌تواند بر آینده سیاست‌گذاری آمریکا داشته باشد، انتخابات میان‌دوره‌ای را معمولا آزمونی برای محبوبیت رئیس‌جمهوری قلمداد می‌کنند و در واقع انتخابات امروز یک همه‌پرسی درباره دونالد ترامپ است. براساس نظرسنجی ها می‌توان گفت که این انتخابات خبرهای خوبی برای ترامپ به همراه ندارد.

بر اساس نظرسنجی سراسری که توسط شبکه خبری ای‌بی‌سی و روزنامه واشنگتن‌پست صورت گرفته ۵۰ درصد از مردم آمریکا متمایل به نامزدهای دموکرات بودند و در مقابل ۴۳ درصد طرفدار حضور جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان هستند. چنانچه دموکرات‌ها کنترل مجلس سنا یا نمایندگان را از جمهوری‌مواهان بازپس بگیرند، خواهند توانست اقداماتی را که دونالد ترامپ، می‌تواند در دو سال باقیمانده از دوره ریاست جمهوری‌اش انجام دهد را به شدت محدود کنند.

تجربه تاریخی نشان داده مهترین عامل در انتخابات‌های آمریکا اقتصاد است. با وجود آنکه رشد اقتصادی آمریکا در سه ماهه سوم سال به ۳.۵ درصد رسیده که نشان دهنده وضعیت خوب آن است، جهت‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی ترامپ به یک عامل موثر در انتخابات اخیر تبدیل شده است. در واقع اگر جمهوری‌خواهان در این انتخابات با شکست روبرو شوند، عامل اصلی آن شخصیت متزلزل و سیاست‌های افراطی ترامپ است.

این دوره از انتخابات میان‌دوره‌ای را می‌توان یکی پر حاشیه‌ترین دوره‌ها دانست. در آستانه انتخابات همزمان چند شبکه تلویزیونی پخش یکی از آخرین تبلیغ‌های انتخاباتی که از سوی ستاد ترامپ تهیه شده بود را به دلیل محتوای نژادپرستی آن متوقف کردند. حتی شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز که از حامیان سرسخت ترامپ است جلوی پخش این تبلیغ را گرفته است.

دونالد ترامپ کار را به جایی کشانده که باراک اوباما رئیس‌جمهوری سابق آمریکا در شهریور ماه امسال در به لحنی گزنده از وضعیت مدیریت در کاخ‌سفید انتقاد کرد و خواستار بازگشت صداقت، قانون‌مداری و نجابت شد. اوباما اصرار داشت که سنت کلاسیک روسای کاخ سفید را حفظ کند و از سیاست روز دور بماند اما او در میان دانشجویان در ایالت ایلینوی با لحنی کم‌سابقه درباره هرج و مرج و ترس و اختلاف نظر در کاخ سفید گفت که این چیزهای عجیب و غریب که درباره کاخ سفید شنیده می شود… این نرمال نیست. این ها غیرمعمول و خطرناکند.

اوباما در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای نیز به شدت از دونالد ترامپ انتقاد کرد و گفت که سیاست ترامپ برای ایجاد ترس و هراس در میان مردم از مهاجران و پناهجویان است.

دو ماه پیش نیز یک مقام ارشد دولت ترامپ که خواسته بود نام او افشا نشود در مقاله ای با عنوان «من بخشی از نیروی مقاومت در دولت ترامپ هستم» در صفحه دیدگاه‌های نیویورک تایمز نوشته بود که آقای ترامپ فاقد اصول اخلاقی و دمدمی مزاج است؛ وضعیتی که به تصمیم های نادرست و بی‌خردانه منجر می شود.

پیش از آن نیز باب وودوارد، از روزنامه نگاران رسوایی واترگیت، در کتاب جدید خود از کودتایی خبر داده بود که مقا‌ های ارشد دولت ترامپ برای حفاظت از مردم در برابر رئیس جمهور آمریکا انجام داده‌اند، از جمله شامل برداشتن اسناد مهم از روی میز کار او پیش از آن‌که فرصت امضای آنها را پیدا کند.

میزان محبوبیت رئیس‌جمهوری شاخص خوبی برای پیش‌بینی عملکرد حزبش در انتخابات میان دوره‌ای است و میزان حمایت از ترامپ در حال حاضر به طور بی‌سابقه‌ای کم و در حدود ۴۰ درصد است.

بر اساس گزارش بی‌بی‌سی، تعداد زیادی از جمهوری‌خواهان عضو کنگره به جای مبارزه در انتخابات میان‌دوره‌ای قصد کناره گیری دارند. بیش از ۳۰ نماینده جمهوری‌خواه اعلام بازنشستگی کرده‌اند و شمار بیشتری استعفا داده‌اند، چند نفری به دلیل اتهامات در باره آزار جنسی کنار می‌روند و برخی هم دنبال سمت‌های انتخابی دیگر هستند. بسیاری از این عده، دلیل کناره‌گیری را جو به شدت حزبی و شخص دونالد ترامپ ذکر کرده اند. یکی از آنان به شبکه تلویزیون سی‌ان‌ان گفته که احساس می‌کنم به جای این که به مسئله بیمه سلامت یا سیاست مالیاتی بپردازم، تمام کاری که می‌کنم این است که به پرسش ها در باره دونالد ترامپ پاسخ دهم.

تمامی این نشانه ها خبر از باخت احتمالا سنگین حزب جمهوری‌خواه در برابر حزب دموکرات می دهد.
اما نتیجه انتخابات میان‌دوره ای آمریکا چه تاثیری بر ایران، تحریم های اعمال شده توسط آمریکا و قرارداد برجام خواهد داشت؟

اگر چه سیاستمداران تندرو علیه ایران در دولت ترامپ وزن زیادی دارند اما اختلافات ایران با ایالات متحده بسیار ریشه‌دار و فراتر از سیاست‌های حزبی است. اکثریت حزب جمهوری‌خواه با تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران موافق بودند.

تعداد دموکرات‌هایی که طرفدار سیاست میانه‌روتری در قبال ایران هستند رو به افزایش است. از جمله می‌توان به برنی سندرز سناتور مستقل که معمولاً همراه با دمکرات‌ها رأی می‌دهد و یا تولسی گابارد اشاره کرد، اما موضع عمومی حزب دمکرات و تصمیم‌گیران اصلی آن این است که جمهوری اسلامی ایران دشمن آمریکاست و نمی‌توان به آن اعتماد کرد.

ایران در سال‌های اخیر سیاست ایجاد عمق استراتژیک را تنها از جنبه سخت‌افزاری آن یعنی مشارکت در جنگ‌ها دنبال کرده و عملا قافیه را در زمینه ایجاد عمق استراتژیک نرم‌افزاری یعنی گفتگو و دیپلماسی باخته است. در مقابل دشمنان ایران مانند اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی تلاش های بسیاری کرده و هزینه های زیادی صرف کرده اند تا اقدامات زیان‌بار ایران در منطقه را برجسته کنند.

بنابراین به طور کلی و فارغ از نتیجه انتخابات میان دوره ای در کوتاه مدت با توجه به ساختار سیاسی آمریکا نمی توان امیدی به متوقف شدن رویکرد کنونی ترامپ در قبال ایران داشت.

این انتخابات تنها در صورت مطرح شدن بحث استیضاح دونالد ترامپ حائز اهمیت است. اگر دموکرات‌ها بتوانند پس از انتخابات کنترل یک یا هر دو مجلس را در دست بگیرند، کنترل کمیته‌های مهم کنگره را نیز به دست خواهند آورد و می توانند درباره چندین موضوع از جمله معاملات بازرگانی ترامپ، اتهامات آزارهای جنسی و تحقیقات رابرت مولر در مورد مداخلات روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ ریاست‌جمهوری که علیه ترامپ مطرح است، تحقیق کنند. اینگونه احتمال استیضاح و برکناری ترامپ بیشتر خواهد شد، البته به شرط آنکه در مجلس سنا که برکنار کردن رئیس جمهور نیازمند دو سوم آراء آن است، سناتورهای جمهوری‌خواه هم علیه ترامپ رای دهند.

تا کنون در تاریخ آمریکا تنها دو رئیس جمهور آمریکا استیضاح شده‌اند، اندرو جانسون و بیل کلینتون و هر دو پس از محکومیت در مجلس نمایندگان در سنا تبرئه شدند. فقط ریچارد نیکسون بود که بعد از رسوایی واترگیت، قبل از این که استیضاح شود، استعفا داد. به نظر نمی رسد دونالد ترامپ با شخصیتی که تا کنون از او دیده‌ایم اهل استعفا باشد.