اندیشه

آیات وغایاتِ دین

مبعث پیامبر گرامی اسلام دو تصویر را پیش روی ما می‌گذارد: یکی پیامبری که «به مکتب نرفت و خط ننوشت» و دیگری کتاب و مکتبی که همان پیامبر براى ما آورده است. این مقال، حاصل تأملاتی در هر دو تصویر

نقدپذیری پیامبر

نقد پیامبر چه در حوزه تفسیر متون و مستندات دینی و چه در قلمرو عمل و کردارهای شخصی و به ویژه در حوزه فرمان‌روایی و امارت نبوی، امری است ممدوح و جایز و در شرایطی واجب و در سیره نبوی نیز مستندات فراوانی برای اثبات این مدعا وجود دارد.

در قران و روایات سندی برای پوشش اجباری وجود ندارد

حوزهٔ دین یک حوزهٔ کاملا مردانه بوده است٬ حدود حجاب و کیفیت پوشش زنان را نیز مردان تعیین کرده‌اند. باید بگویم که مردان از اعمال سلیقه‌ی خود در تعریف پوشش زنان به هیچ وجه خودداری نکرده‌اند.

فضائل اهل بیت در نگاه ابن تیمیه حرانی

ابن تیمیه به رغم سرشت جدلی خود و نقد بی رحمانه عقاید اختصاصی شیعه و با وجودی که در سرزنش آنان، پای از حد اعتدال بیرون نهاده است، اما هیچ گاه متعرض حرمت و مقام امامان اهل بیت نشده و حتی شیعیان را، بر خلاف تصور خود شیعیان و بسیاری از سلفی های امروزی، تماما تکفیر نکرده و آنان را عضو امت اسلامی دانسته است.

نحوۀ زیست دینی و ایمان گرایی در فلسفۀ ویتگنشتاین

زیتون– یکی از اساتید سروش دباغ در دوران دانشجویی، به او توصیه کرده بود که اگرمی خواهد به فلسفه مشغول شود باید آراء و آثار یکی از فیلسوفان طراز اول را مخصوصاً بکاود و در شرح آن بکوشد.از طرفی نادیده

به مناسبت چهارصدمین سالمرگ ویلیام شکسپیر

۲۳ آوریل چهارصدمین سالمرگ شکسپیر در بسیاری از کشورهای جهان مراسم و نمایش ها، اجراهای گوناگونی برگزار می شود. نوشتن ۳۸ نمایشنامه کامل از جمله رومئو و ژولیت، رؤیای نیمه شب تابستان، شاه لیر، هملت و مکبث که همگی از آثار جاودان دنیای اندیشه و هنرند، تنها بخشی از یادگار شکسپیر است.

در قرآن، هیچ کیفری دنیایی برای بی‌حجابی وجود ندارد

زیتون- مساله حجاب در نظام جمهوری اسلامی و موضوع اجباری یا اختیاری بودن آن یکی از مباحث جنجال برانگیزی است که در چند سال اخیر از زوایای مختلف در بین متفکران و روشنفکران دینی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

نقدپذیری قرآن

پاسخ من به پرسش از امکان نقدپذیری قرآن مثبت است و حداقل تا این لحظه به این رویکرد تمایل بیشتری دارم و آن را در قیاس با نظریه رایج و سنتی معقول‌تر و مقبول‌تر می‌یابم

اصلاح رفتارهای اجتماعی و چند تئوری درباره آن

اصلاح رفتارهای اجتماعی نوعی تحول در رفتارها و کردارهای فردی و جمعی‌ست. این که این تحول چگونه امکان‌پذیر می‌شود، موضوع تئوری‌های متفاوتی‌ست که در این مقاله به آنها می‌پردازیم. اصلاح‌گران اجتماعی کم و بیش اعتراف دارند که رفتارهای فردی و

پیرامون پس رفت دمکراسی

محققین و پژوهشگران علوم سیاسی و اجتماعی پیرامون این پرسش که چرا دمکراسی در حال پس رفت و منحرف شدن از مسیر خود است، دقت کافی مبذول داشته اند اما در مورد چگونکی انحراف، گرایش به فساد، عدول از خواسته

حجاب اجباری و حجاب اختیاری در ترازوی اخلاق

حجاب، امروز در جامعه‌ اِیران از جمله مباحثی است که روشنفکران دینی و فقها از چشم‌انداز و افق‌های گوناگونی به آن پرداخته اند، بسیاری از فقهای اهل سنت و شیعه معتقد به پوشش سر و گردن زن هستند اما برخی

معضلی مهم به نام خلط «نبوت» و «حکومت» در سیره نبوی

اگر این تحلیل درست باشد که امارت پیامبر منشأء الهی ندارد و عنوان حکومت شرعی یا اسلامی در مورد آن صادق نیست، بدیهی است که دیگر بحث از جانشینی شرعی و الهی پیامبر محلی از اعراب ندارد و به طریق اولی عنوان حکومت شرعی و یا با پسوند اسلامی و دینی برای هر نوع دولت و حکومتی در روزگار پس از خاتمیت بلاموضع خواهد بود.

بدرود هیلاری!

هیلاری وایتهال پاتنم (Hilary Putnam)، فیلسوف، ریاضی دان، منطق دان و معرفت شناس شهیر آمریکایی و استاد بازنشسته دانشگاه هاروارد، چند روز پیش از دنیا رفت. به تحقیق می توان او را یکی از مهمترین فیلسوفان تحلیلی معاصر دانست. نوام

حجاب اجباری نه اخلاقی است نه دینی

حجاب را به هیج وجه نمی توان به کسی تحمیل کرد، آن چیزی که قابل تحمیل است در عرف بشر، این است که اگر کسی بخواهد در انظار مردم هنجارشکنی کند و نظام جامعه را برهم بریزد در هر عرفی، حکومت، جلوی او را می گیرد

از «حکومت فقهی» تا «فقه سکولار حکومتی»

مدعیان برپایی حکومت فقهی، در دوراهی «التزام به لوازم برپایی دولت مدرن» و «اجرای فقه سنتی»، از پافشاری بر اجرای احکام فقه سنتی چشم پوشی کرده و در نهایت به سکولاریزاسیون فقه حکومتی رسیدند.

بررسی پیامدهای اجتماعی –حقوقی احکام فقهی ارثِ اهل سنت در میان خانواده-های تک جنسیتی دختر

تغییر نگرش نسبت به جایگاه دختر و تأکید بر برابری جنسیتی در خانواده و جامعه و فرسایش سرمایه ی اجتماعی؛ منجر به شکل گیری یک مسئله ی اجتماعی جدید شده است که بسیاری از خانواده ها را در موقعیت دشواری قرار داده؛ به طوری که آن را منصفانه و در جهت گسترش عدالت و برابری نمی دانند

عقل” خود بنیاد” و عقل” خدا بنیاد”

درباره عقل فلسفی و عرفانی، اندیشمندان و ادیبان ما سخن فراوان گفته‌اند، آنچه کمتر درباره آن بررسی شده، مفهوم عقل در زبان عربی و کلام قرآنی است که این مختصر در جستجوی آن است.

جدال حق و اخلاق

سوال این نوشتار کوتاه چنین است: آیا هر آنچه حق ما تلقی می شود اخلاقی هم هست؟ یا هر آنچه امری اخلاقی به حساب می آید جزو حقوق آدمیان هم به شمار می آید؟ پاسخ من به هر دوی این

چرا هفتاد سال نخست اسلام مهم است؟

در این گفتارها به پاره هایی از تحولات اسلام در هفتاد سال اول پرداخته می شود که بیشتر محل مناقشه اند و به ویژه در دوران ما بیشتر محل ایراد و نقد و نقص قرار گرفته اند.

ضرورت دگردیسی در روش ها و اهداف جنبش اصلاحات

در دیدگاه نگارنده یکی از عوامل مهم در به سامان نرسیدن حرکت های اصلاحی در سال های اخیر، بی توجهی نخبگان جنبش اصلاحات اجتماعی معاصر به مقوله بسیارمهم لزوم تناسب هزینه ها و دستاورد ها در یک جنبش اجتماعی اصلاح

چون جهت شد مختلف نسبت دوتاست

  پاسخی به نقدی بر نقد جناب یوسفی اشکوری؛ چند روزی است که خوشبختانه نوشته انتقادی اینجانب بر مقاله جناب یوسفی اشکوری از سوی ایشان رؤیت و تحت نقدی دیگر پاسخ داده شده است. از آنجایی که بنده با ایشان در

انتخابات مجلس خبرگان و سکولاریزاسیون اجتهاد

پیشگفتار: «اجتهاد» در معنای مصطلح سنتی آن، واژه‌ای درون دینی بوده و «مجتهد» از جایگاهی معنوی نزد دینداران برخوردار بوده است. در روند برقراری حکومت اسلامی در ایران، این واژه و این جایگاه به سمت و سوی سکولارشدن به پیش

عقلِ همیشه قاصر

لودویگ ویتگنشتاین، فیلسوف مشهور اتریشی ـ بریتانیایی، در آوریل ۱۸۸۹ به دنیا آمد و در آوریل ۱۹۵۱ روی در نقاب خاک کشید و از فلسفیدن و اندیشیدنِ بیشتر بازماند. چنانکه برخی از شاگردان و شارحان آثار او نوشته‌اند، ویتگنشتاین آخرین

انتخاب، انتصاب و نظارت استصوابی

حکومت‌های دموکراتیک، رهبران سیاسی خود را از طریق انتخابات آزاد برای اداره امور کشور انتخاب می‌کنند. در این نوع حکومت ها، نهادهای سیاسی برای طرح، وضع و اعمال سیاست شکل می‌گیرند. در حکومت‌های خودکامه اما، انتصاب جای انتخاب را گرفته

ما، هم به قرآن نگاه نقدی داریم و هم به پیامبر

زیتون – طاها پارسا: روشنفکران دینی، به صورت سنتی و شریعتی کلمه دیندار نیستند؛ این را خود آنان نیز کتمان نمی کنند. روشنفکری دینی در ایران، از یک سو کتاب و سنت را مرجع و حجت خود می شمارد و