اندیشه

لبّ سخن اسپینوزا از این قرار است: داده های وحیانی ، از جنس صدا و تصویراند و منشا و علت بیرونی دارند، بر خلاف تفکر انتزاعی[۴۳] و عقلانی که عاری از صدا و تصویر است و از جنس استدلال ورزی و متضمنِ رسیدن از مقدمات به نتایج با بکار بستن روش منطقی؛ فعالیتی که منشاء درونی دارد، نه بیرونی و از مقتضیات بکار گرفتنِ قوۀ عاقله و ملتزم بودن به قواعد عقلانی است.

شهرت دارد که قرآن در زمان ابوبکر جمع و تدوین شد و در روزگار عثمان اصلاحاتی در آن صورت گرفته و در نهایت به شکل نسخه نهایی و اجماعی اصحاب و مسلمانان در آمد و به زودی در تمام قلمرو اسلام و امپراتوری عربی-اسلامی قرآن عثمانی قران رسمی شمرده شد. اما پیش از ورود به نظریه مشهور ادوار جمع و ویرایش نهایی قرآن، باید اشاره کرد که نظریه مشهور دیگری نیز وجود دارد که متن قرآن در زمان پیامبر کتابت و نیز جمع و تدوین شده بود و سیوطی نیز در «الاتقان» به آن تصریح کرده است.[۱] گرچه نظریه نخست مستند است به گزارشهای مختلف و فراوان تاریخی، که به آنها اشارت خواهد رفت، اما مستندات این نظریه نیز کم نیست و بلکه قابل توجه است.

اگر بخواهم درباره‌ی تمامی اشکالات نگارشی کتاب «ابن خلدون و علوم اجتماعی» بنویسم، هیچ‌وقت مجال پرداختن به محتوا را نخواهم یافت؛ محتوایی که قرار بود زبان ناتوان و بیان مُعوَج نویسنده آن را به مخاطب منتقل کند. به‌راستی که برای فهم چنین متنی جهد و جهادی بایست کرد و چه بسیار مخاطبان که عطای فهم چنین کتابی را به لقایش خواهند بخشید. این که در نوشته‌های کسی ایرادات و اشکالاتی وجود داشته باشد چیز عجیبی نیست. امّا من از این در حیرت‌ام که چه‌گونه کسی که در این سطح قرار دارد، می‌تواند بر همه‌گان خرده بگیرد و آنان را با خشونت زبانی شدید بنوازد؟ به‌راستی، کسی که مهارت فارسی‌نویسی و سطح دانش زبانی‌اش چنین است، چه‌گونه می‌تواند استادان دانش‌گاه را به فارسی‌ندانی و بی‌سوادی و وزارت علوم را به ناتوانی در آموزش و ارتقای زبان فارسی متّهم کند و به معاون وزیر علوم توصیه کند که از برخی استادان دانش‌گاه «إمتحان إملا» بگیرد؟

در تفسیر متن یا دیدگاه‌های هر متفکری باید بر اساس اصولی حرکت کرد. بخش مهمی از علم هرمنوتیک در پی زدودن ابهام‌های مفهومی متون است تا نزدیک‌ترین قرائت به متنی با ارائه مدل‌هایی، برتری خود را بر قرائت‌های رقیب هویدا

جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت نوزدهم  درآمد این جستار به دو موضوع کاملا متفاوت اختصاص دارد. فصل نخست پاسخی است به یک منتقد و فصل دوم اختصاص دارد به تأملی در رخداد مهم جنگ های رده در آغاز

حاتم قادری معتقد است نسبتی بین تفکر شریعتی و داعش وجود دارد و از طرفی از تفکر شریعتی آزادی در نمی‌آید…

حقوق بشر چه جایگاهی در انقلاب ۵۷ داشته است؟ چرا نظام برآمده از انقلاب ۵۷ ، خیلی زود به عنوان یکی از نظام های ناقض حقوق بشر شناخته شد؟ انقلاب اسلامی ۵۷ از جمله انقلاب هایی است که در مورد

با آغاز سده بیست میلادی و تحولات ژرف در اغلب کشورهای جهان، بافت پیچیده‌ی فرهنگِ دینی-سیاسی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا نیز تغییرات شگرفی را از سر گذراند. از نمودهای این تغییرات، شکل‌گیری حرکت‌ها و پویش‌های فرهنگی-اجتماعی از جمله نضج

همان‌طور که می‌دانید، برخی از دین شناسان و متکلمان غربی و نیز بعضی اسلام‌شناسان ایرانی و عرب، کتاب‌های دینی و به‌طور مشخص قرآن را محصول تجربه نبوی می‌دانند، دیدگاه شما در روایت پیامبر از تجربیات خود چگونه است؟ اگر منظور

نوشته‌ها و گفتارهایی‌ که این روزها در مورد دین‌شناسی، نواندیشی دینی، دین‌سازی و… انتشار می‌یابند آکنده از اصطلاح‌ها و تعبیرهای گوناگون هستند. به گونه‌ای که هرگونه فعالیت بازاندیشانه در مورد آن ها بدون توافق بر سر معنای دقیق این اصطلاح‌ها

سال ۲۰۱۷ شروع خوشایندی برای جامعه فیلسوفان نداشت. طبل رحیل ناگهان برای فیلسوفی خوش‌آوازه به‌صدا درآمد و جامعه فلسفی را در بهت فرو برد. دِرِک پارفیت فیلسوف، شاعر و عکاس نام‌بردار آکسفوردی در دوم ژانویه ۲۰۱۷ در سن ۷۴ سالگی

مقایسه‌ی آرای سیدجواد طباطبایی و علی شریعتی درباره‌ی شیخ فضل‌الله نوری

‎استاد محترم جناب آقای محمد مجتهد شبستری را اخیرا از ایراد چند سخنرانی منع کرده اند، بدین بهانه که وی با طرح مسائل «شبهه‌ناک» ایمان جوانان را بر می‌آشوبد و لذا بهتر است که سخنان‌اش در محضر یک رقیب و

اشاره. طی سالیانِ اخیر، در برخی از مقالاتم در حوزۀ نواندیشی دینی، با وام کردنِ مفهوم « شباهت خانوادگی»[۱] از فلسفۀ ویتگنشتاین و برکشیدنِ آموزه های نومینالیستی، به نقد تلقیِ ذات گرایانه از دین همت گمارده ام.[۲]  در این میان،

برخی توهین‌کنندگان چنان کندذهن هستند که امتناع ما را از پاسخ‌گویی به اهانت خود، درنمی‌یابند و متوجه نمی‌شوند که ما کسر شأن خود می‌دانیم به ایشان پاسخ گوییم. این‌چنین، آنان جسورتر می‌شوند و به توهین بیشتر می‌پردازند. این امر وقتی مشکل‌ساز می‌شود که فرد توهین‌کننده شاگرد یا کودک باشد.

کسی را به جانشینی سیاسی خود برنگزید و حتی وقتی مردم از او می پرسند پس از او چه کنند مثلا با فرزندش حسن بیعت کنند، به صراحت می گوید: نه می گویم آری و نه می گویم نه، شما بهتر می دانید. کسی پرسید: ای امیر مؤمنان کسی را تعیین نمی کنید؟ فرمود: نه، همان طور که پیغمبر خدا آنها را به خودشان واگذاشت، من نیز به خودشان وا می گذارم.

اخیراً سایت زیتون جوابیه ایی از دکتر راوری منتشر کرده است که به بخشی از مصاحبه دکتر سروش دباغ با هومان دوراندیش پرداخته. در این جوابیه، راوری روایت دباغ را از نظرش درباره رویکرد علمی فهم آیات قرآن نقد و

جستارهایی در تاریخ هفتاد سال نخست اسلام-قسمت پانزدهم درآمد یکی از موضوعات پر چالش و مهم و در عین حال مبهم در تاریخ نیم قرن نخست، دعوی «الائمه من قریش» است که در هنگامه نزاع سیاسی دو جناح مسلمان مکی

در مقاله «جان رالز، اصلاح‌طلبان و مفهوم امر سیاسی» نگاه لیبرال به امر سیاسی را در قالب بررسی نگاه جان رالز به خرد عمومی توضیح دادیم.[۱] در فضای سیاسی ایران نگاه رالزی به سیاست می‌تواند مورد قبول و توجه دموکراسی‌خواهان