دانشگاه در عصر رئیسی

زیتون ـ یک هفته پیش بود که خبری در خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت مبنی بر «انتخاب وزیر علوم به ریاست شورایِ اسلامی شدن دانشگاه‌ها»، که خود به تنهایی نوید دورانی عجیب را برای دانشگاه و دانشجو می‌دهد. حالا اگر به سیاهه تصمیمات بکر مسئولین، خبر «اضافه شدن رشته امر به معروف و نهی از منکر در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری» را هم اضافه کنیم، بغرنج بودن اوضاع بیشتر به چشم می‌آید.

رئیس قرارگاه احیای بینش امر به معروف و نهی از منکر در اولین جلسه تبیین رویکردهای جدید این ستاد گفت: «قرار است رشته‌ای در مقاطع ارشد و دکتری به‌ عنوان رشته امر به‌ معروف و نهی‌ از منکر راه‌اندازی و محتوای درسی در این زمینه تولید شود. اعضای هیات علمی متخصص و علاقه‌مند می‌توانند در زمینه تولید محتوای کتاب‌های آموزشی این رشته با ستاد امر به‌ معروف و نهی‌ از منکر کشور همکاری کنند.»

وی در ادامه توضیحات این طرح افزود: « وقتی‌که بحث دو فریضه امر به معروف و نهی از منکر مطرح می‌شود بلافاصله ذهن‌ها به سمت مقوله حجاب و عفاف می‌رود در صورتی‌که عرصه این دو فریضه به‌ مراتب گسترده تر از حجاب و عفاف است. نکته بعدی که می‌خواهیم انجام شود این است که انتظار داریم هدایت پایان‌نامه‌ها به سمت موضوعات میان رشته‌ای برود و تا پایان سال ۱۴۰۰ در حوزه مهدوی هزار پایان‌نامه و رساله و در حوزه فریضتین حداقل در هر استان سه رساله به این سمت هدایت بشود نه این‌که دفاع بشود بلکه عنوان تصویب بشود و دانشجو شروع به تحقیق کردن کند.»

از شوخی «هزار عنوان پایان نامه با موضوع مهدویت» که بگذریم، توجه به توضیحات تکمیلی سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر هم قطعاً خالی از لطف نیست. علی خان محمدی در خصوص جزئیات این رشته گفت: «به دنبال این هستیم که آموزش در حوزه امر به معروف را به صورت جدی ادامه داده و افراد در این زمینه تحصیل کرده و با هماهنگی‌هایی که در حال انجام است، افراد مدرک تحصیلی دریافت کنند. محتوایی که قرار است برای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه بروز پیدا کند باید آموزش داده شود و حتی می‌توان در این خصوص در رشته‌های مختلف تخصصی نیز ورود کرد».

او در توضیح موضوعات درسی این رشته به دو بخش دروس عمومی و اختصاصی اشاره کرد و گفت : «این رشته نیز شامل یک بخش عمومی است که شامل مبانی امر به معروف در قرآن و روایات، احادیث، مباحث عقلی و نظرات علما در حوزه فقهی در خصوص امر معروف و نهی از منکر است. همچنین شامل یک بخش تخصصی است و آموزش داده می‌شود که به طور مثال افراد در حوزه بهداشت و درمان، محیط زیست و اقتصادی چگونه امر به معروف و نهی از منکر کنند و آموزش‌های لازم به آن‌ها داده می‌شود و افراد می‌توانند ورود کرده و در این زمینه تحصیل کنند.»

تنها روزنامه‌ای که این خبر را جدی گرفته و به آسیب‌شناسی تاسیس چنین رشته‌ای پرداخت، روزنامه اعتماد بود، وگرنه گویا از صدر تا ذیل مطبوعات و خبرنگاران مملکت، اگر همسو با تصمیماتی از این دست نباشند، حداقل از فرط تعدد اخبار و تصمیمات مسئولان، دیگر رمقی برایشان نمانده تا برای آینده علم و فرهنگ این سرزمین فریاد سر دهند.

روزنامه اعتماد در بخشی از یادداشت خود نوشته: «سوال این است که چه ارتباطی بین راه‌اندازی رشته تحصیلی «امر به معروف و نهی از منکر» با اشاعه آن در جامعه وجود دارد؟ آیا مشکل این فریضه دینی در دانش‌آفرینی است و به فرض با دانش‌آفرینی در این حوزه، مشکلات و مسائل آن حل خواهد شد؟ راه‌اندازی رشته دانشگاهی مساله‌ای پیچیده است و متغیرهای زیادی در آن موثر هستند و به صرف سفارش، دستور یا تصمیم نمی‌توان رشته دانشگاهی ایجاد کرد و اگر چنین امری محقق بشود در عمل و اجرا با شکست مواجه شده و به اهداف خود نخواهد رسید. عنصر مهم در تاسیس یک رشته، مساله دانش‌آفرینی است و دانش‌آفرینی فرآیندی مبتنی بر نوآوری، خلاقیت، تفسیر مجدد دانش قدیمی و ترکیب مجدد داده‌ها با در نظر گرفتن عنصر زمان و نیازسنجی است.»

رئیس جدید دانشگاه تهران در مراسم معارفه خود پس از کشتن گربه دم حجله، خط و نشان خود را برای دانشجویان کشید و گفت که « اجازه نخواهد داد که کسی علیه نظام هجمه وارد کند».

علی الظاهر همزمان با قدرت گرفتن طالبان در همسایگی ایران و  تشکیل امارت اسلامی، برای اجرای سیاست اسلامی کردن دانشگاه‌ها در دولت ابراهیم رئیسی هم عزمی راسخ به وجود آمده، تا جایی که مسئولین در برخی تصمیمات خود روی طالبان را سفید کرده و به شکلی علنی طرح تفکیک جنسیت در خلال فعالیت دانشجویان را آعاز کرده‌اند و در کمال ناباوری خبر از ساخت «خانه فرهنگ مخصوص فعالیت علمی و فرهنگی دانشجویان دختر»  می‌دهند. به گزارش خبرگزاری مهر و به نقل از دانشگاه علامه طباطبایی، «خانه فرهنگ ایران دخت، با هدف ایجاد فضای اختصاصی و ایمن برای دختران و فضای مناسب فرهنگی و هنری برای فعالیت فردی و گروهی آنها به بهره برداری خواهد رسید.»

با یکدست شدن حکومت و هم‌قطاری  دولتی‌ها و مجلسیان، سرعت و وقاحت آقایان در غنیمت شمردن این فرصت مثال زدنی شد. رئیس جدید دانشگاه تهران در مراسم معارفه خود پس از کشتن گربه دم حجله، و بدون تعارفات همیشگی، خط و نشان خود را برای دانشجویان کشید و گفت که « اجازه نخواهد داد که کسی علیه نظام هجمه وارد کند» و با به کارگیری ترکیبی پارادوکسیکال افزود که از این پس قرار است « تنها از تضارب آرا در تشکل‌های اسلامی حمایت» شود.

ایشان در ادامه از «ساخت دانشکده حکمرانی در دانشگاه تهران» خبر داد و ما را با این پرسش بی‌پاسخ رها کرد که اینها دقیقاً از جان دانشگاه و دانشجو چه می‌خواهند و چرا ما را در همین آشفته بازاری که پیشینیان‌شان ترتیب داده‌اند به حال خود رها نمی‌کنند؟