بایگانی
۱۴ بهمن ۱۳۹۹
مغالطهی «توسّل به مرجع کاذب» در نقل خواب و کرامت
ع.ایماگر

یکی از مغالطههای رایج «توسّل به مرجع کاذب» (appeal to authority) است که در آن برای اثبات امری به کارشناس یا منبعی ارجاع داده میشود که صلاحیّت کافی برای اظهارنظر در آن باره را ندارد و در حقیقت نه تنها ادامه…
۲۹ دی ۱۳۹۹
مغالطهی تعمیم در استدلال ظریف دربارهی تشییع سلیمانی
ع.ایماگر

تعمیم (Generalization) یکی از نمونههای آشنای مغالطه است که در آن بخشی از نمونههای یک جامعهی آماری به عنوان همه یا اکثریّت قاطع آن معرّفی میشود. نمونهی پیشپاافتادهی آن به ارائهی چند نمونه محدود میشود که به نام «تعمیم شتابزده» ادامه…
۲۵ دی ۱۳۹۹
مغالطهی بزرگنمایی؛ «آقا خوشش بیاید»
طاها پارسا

«بزرگنمایی» واژه و رسم غریبهای نیست. غالبا در محاورات روزانه و گفتوشنودهای معمولی برای جلب توجه به یک موضوع یا محور خاص، از بزرگنمایی استفاده میشود. مثلا وقتی چند دقیقه بیش از حد معمول منتظر کسی شدهایم میگوییم یک ساعت ادامه…
۱۳ دی ۱۳۹۹
مغالطهی پهلونپنبه به روایت سیدعطاءالله مهاجرانی
طاها پارسا

«پهلوانپنبه» یک مغالطهی نسبتا رایج است. این مغالطه ظاهرا برای نقد یک مدعا یا گزاره بهکار میرود، اما ناقد دلیلی علیه مدعای اصلی ارائه نمیدهد بلکه نسخهی سست و ضعیفی را از آن تقریر میکند و سپس به رد آن ادامه…
۰۵ دی ۱۳۹۹
مغالطهنکردن سهل است و ممتنع
طاها پارسا

حسن خمینی، نوهی آیتالله خمینی، در دیدار با مدیران گزینش شهرداری تهران، گفته است: «نمی توان به بخشی از وصیتنامه امام خمینی مومن باشیم و به قسمتی از آن کافر» این سخن حسن خمینی تیتر اول یا دوم تعدادی از ادامه…
۲۳ شهریور ۱۳۹۹
بیمار خر خورده؛ اعدام نوید افکاری و مغالطهی علت جعلی
طاها پارسا

اگر شما هم مانند من و بسیاری دیگر که این توییت را منشن کردهاند، حالتان بعد خواندنش بههم میخورد، خراب میشود، خشمگین میشوید و یا نفرت وجودتان را فرامیگیرد، این یادداشت کوتاه را بخوانید تا به مغالطهی پنهان شده در ادامه…
۱۲ شهریور ۱۳۹۹
مغالطهی «خلط انگیزه و انگیخته» در نقد مخالفان قرارداد با چین
ع.ایماگر

هرگاه به جای پرداختن به محتوای یک عقیده و سنجش دلایلی که برای آن ارائه شده به خاستگاه روانی، ایدئولوژیک، طبقاتی یا انگیزههای آگاهانه یا ناآگاهانهی گوینده بپردازیم، مرتکب مغالطهی خلط انگیزه و انگیخته (argumentum ad hominem) شدهایم. گزاف نیست که این ادامه…
۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۹
طاها پارسا
اصلاحطلبان و مغالطهی «تغییر تعریف»

نقل است که چرچیل، نخستوزیر وقت انگلیس، در یک انتخابات میاندورهای ادعا کرده بود که حزب ما پیروز میشود. از قضا حزب چرچیل در آن انتخابات رأی نیاورد. پس از شکست، چرچیل در جواب خبرنگاران گفته بود الان هم میگویم ادامه…
۲۲ دی ۱۳۹۸
مغالطهی دروغ در سخنان حاجیزاده دربارهی سقوط هواپیما
ع،ایماگر

شاید کسی انتظار نداشته باشد که دروغ هم جزو مغالطات باشد ولی مغالطهی دروغ (Lying Fallacy) یکی از رایجترین مغالطههاست که البتّه تشخیص آن از دروغِ ساده کمی دشوارتر است. این مغالطه معمولاً جایی صورت میگیرد که راست و دروغ ادامه…
۱۶ آذر ۱۳۹۸
مغالطهی «تغییر تعریف» در معنای «مستضعف»
ع.ایماگر

هرگاه در جواب نقد نظری یا اعتراض عملی، معنای گفتهی پیشین خود را آن چنان عوض کنیم که هیچ نسبتی با معنای اوّل نداشته باشد و در ضمن ادّعا کنیم که از ابتدا همین نظر را داشتیم مرتکب مغالطهی «تغییر ادامه…
۱۳ آبان ۱۳۹۸
نقد «خانهی پدری» و مغالطهی «تعمیم شتابزده»
ع،ایماگر

یکی از رایجترین انواع مغالطات منطقی، مغالطهی «تعمیم ناروا یا شتابزده» (hasty generalization) است. در این مغالطه، بررسی چند نمونهی محدود یا نامتعارف از یک نوع به صدور حکمی کلّی برای آن نوع میانجامد. در واقع این مغالطه صورت اشتباه ادامه…
۱۴ اسفند ۱۳۹۷
مغالطهی «بهانهجویی» در گزارش بیبیسی از عملیّات تروریستی در ایران
ع.ایماگر

هیچ عملی نیست که دارای دشواریها خاص یا پیامدهای ناگوار نباشد؛ آنچه ما را به انجام عملی ترغیب میکند محاسبهی نفع و فایدهی انجام آن با هزینهها و تبعاتش است. اگر کسی به بهانهی مقدّمات یا پیامدهای جزئی از انجام ادامه…
۰۸ بهمن ۱۳۹۷
مغالطهی دروغ و تحریف عفو بینالملل دربارهی موضع موسوی پیرامون اعدامهای ۶۷
ع،ایماگر

دروغ (Lying) علاوه بر وجه اخلاقیاش یکی از مغالطات نیز به شمار میرود با این تفاوت که دروغ اخلاقی مطابقتنداشتن یک گزاره با اعتقاد گوینده است ولی دروغ منطقی مطابقتنداشتن گزاره با واقعیّت. البتّه اگر پس از یادآوری اشتباهبودن یک ادامه…
۱۵ دی ۱۳۹۷
ع.ایمیاگر
مغالطهی «توسّل به معنای تحتاللفظی» در گفتهی ظریف پیرامون اسرائیل

بعضی از مغالطات «مقام دفاع» به توجیه رفتار یا گفتهی پیشین شخص تعلّق دارند که «توسّل به معنای تحتاللفظی» (extensional pruning) یکی از آنان است. اکثر الفاظ به مرور و بهخاطر تنوّع کاربردشان دارای معانی فرعی و زائدی میشوند که ادامه…
۰۳ دی ۱۳۹۷
مغالطهی «علّت جعلی» در بیان فوت صیّادی نصیری
ع.ایماگر

مبحث مغالطات بخشی کاربردی از دانش منطق برای همهی کسانی است که به پرهیز از اشتباه و تفکّر سالمتر علاقمند باشند. منطقدانان حدود صد مغالطه را بنا بر استقراء شناسایی کردهاند و شرح دادهاند. میتوان از بسیاری از اشتباههای رایج ادامه…
۲۴ مرداد ۱۳۹۶
نقدی بر نوشتههای «ستون مغالطات»

اشاره: «ع.ایماگر»، نویسندهی محترم وبلاگ «ایمایان»، که در پرداختن به مغالطات هم دستی بر آتش دارد، در سه پست وبلاگی، نقدهایی بر سلسله یادداشتهای ستون «مغالطات» زیتون نوشته است. به نظرم جالب و خواندنی آمد و با نویسنده هماهنگ کردم ادامه…
۰۱ تیر ۱۳۹۶
آیا مرتضی مردیها نژادگراست؟
طاها پارسا

پذیرش مسئولیت حملههای تروریستی تهران به وسیلهی داعش، بهانهای شد که هویت قومی و مذهبی تروریستها، در کانون توجه رسانهها و افکار عمومی قرار گیرد. در میان انبوه کسانی که تاکید بیش از حد بر مولفههای قومی و مذهبی را ادامه…
۱۷ خرداد ۱۳۹۶
ترورهای تهران و مغالطه «تئوری توطئه»
طاها پارسا

حالت طبیعی این است که هر یک از ما اجازه دهد که وقایع و حقایق خارجی، بخشی از پیشفرضها، پیشداوریها و حتی داوریهای او را اصلاح کند. یعنی اگر به واقعیتی برخوردیم که با پیشفرضهای قبلی ما مغایرت داشت، باید ادامه…
۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶
مارین لوپن یا امانوئل مکرون؟
محمدرضا واعظ

در این یادداشت میخواهم به دو مغالطۀ متعارف در رسانهها و بحثوجدلهای زندگی روزمره اشاره کنم. یکی از آنها مغالطۀ «توسل به اکثریت» است و دیگری«مغالطه توسل به دلسوزی و جلب ترحم». چه در مکالمات متعارف در فضای خانواده و ادامه…
۲۹ فروردین ۱۳۹۶
تأملی در باب عوامفریبی و توسل به احساسات ملیگرایانه
محمدرضا واعظ

امروزه با ظهور پدیدههایی مثل رسانههای جمعی که موجب افزایش سرعت و سهولت تبادل اطلاعات شدهاند، افرادی که دانش و توانایی بازی با لغات و مفاهیم را دارند به راحتی میتوانند به اذهان عمومی در راستای مقاصدشان جهتدهند. در این ادامه…
۱۵ آذر ۱۳۹۵
حداد عادل و مغالطه «سورهای کلینما»
طاها پارسا

عبارت «اگر کسی از کسی بپرسد» که به ظاهر در محتوای توییت حداد عادل نقشی جدی ندارد، محور اختلافها، سوءتفاهم و سوءاستفادهها از مثال اصلی است. هشتگ «#این_سوال_است_یا_تهمت» در شبکههای اجتماعی، به خوبی استعداد این عبارت را در مغلطه کردن، نشان داد…
۱۱ آذر ۱۳۹۵
آیا حداد عادل مرتکب مغالطه شد؟
طاها پارسا

حکم جلب و احضار شبانهی محمود صادقی، نماینده مردم تهران در مجلس دهم، مخالفان و موافقان زیادی پیدا کرد. غلامعلی حدادعادل، رئیس مجلس هفتم، از معدود کسانی بود که در دفاع از عملکرد قوه قضائیه وارد عمل شد و در ادامه…
۱۰ مهر ۱۳۹۵
وزیر آموزش و پرورش و مغالطه «کوچکنمایی/ بزرگنمایی»
طاها پارسا

وزیر آموزش و پرورش دولت یازدهم، در آستانهی دومین استیضاح خود قرار گرفته است. هفته گذشته علی لاریجانی رئیس مجلس دهم، اعلام کرد که طرحِ استیضاح وزیر به هیات رئیسه مجلس تحویل داده شده است . در این طرح آمده، ادامه…
۱۰ شهریور ۱۳۹۵
آرش نراقی و مغالطه «نمدمالی»
طاها پارسا

نقل است که وقتی خواجه نصیرالدین طوسی، همراه با سپاه مغول به فرماندهی هلاکوخان، وارد بغداد شدند و میخواستند آخرین خلیفه عباسی را بکشند، خواجه نصیر که عالمی دینی و فلسفه دان بود، دستور داد خلیفه را درون یک نمد ادامه…
۲۴ مرداد ۱۳۹۵
حسن خمینی و مغالطه «پیشفرض نادرست»
طاها پارسا

خانواده آیتالله منتظری فایل گفتگویی را از او منتشر کردهاند که یک سند تاریخی است و کمک شایانی به مورخان و پژوهشگران تاریخ معاصر میکند. این فایل در جای خود نیز این امکان را دارد که بهعنوان یک سند حقوقی ادامه…
۲۳ مرداد ۱۳۹۵
موسوی بجنوردی و مغالطه «حمله شخصی»
طاها پارسا

اخیراً یک فایل صوتی منتشر شده که حاوی گفتگویی است میان آیتالله منتظری و چند نفر از متصدیان اعدامهای دستهجمعی سال ۱۳۶۷؛ این فایل میتواند به عنوان یک سند تاریخی و احیاناً حقوقی مورد استفاده قرار گیرد.محتویات این فایل صوتی، ادامه…
۱۳ مرداد ۱۳۹۵
حسن روحانی و مغالطه «تعمیم شتاب زده»
طاها پارسا

افکار عمومی برای سیاستمداران از جایگاه ویژهای برخوردار است و به همین خاطر اغلب تلاش میکنند آن را به نفع خود تغییر دهند و در این راه ابایی ندارند که از انواع مغالطات هم بهره بگیرند. از رایجترین مغالطاتی که ادامه…
۰۸ تیر ۱۳۹۵
اسحاق جهانگیری و مغالطه «علت جعلی»
طاها پارسا

دولت یازدهم وارثِ بسیاری از سیاستها و عملکردهای نادرست دولتِ دهم است؛ اما اگر کسی همهی اتفاقهای نادرستی را که در دولت فعلی رخ میدهد، ناشی از سیاستها و عملکردهای نادرست دولت قبلی بداند، مرتکب مغالطه شده است. نام این مغالطه «علت ادامه…
۰۱ تیر ۱۳۹۵
وزیر بهداشت و مغالطه «امتیاز کشیشان»
طاها پارسا

در روزهای اخیر، افشای فیشهای حقوقی با ارقام نجومی، به افشای دستمزدهای نجومی پزشکانِ دولتی هم تسری یافته است. وزیر بهداشت که خود یک پزشک است، بهجای آنکه مشکل را بپذیرد و درصدد حل آن برآید، در گفتگویی با خبرگزاری خانه ملت، تلاش کرده است از این موضوع دفاع کند و برای قانع کردن ذهن مخاطب دلایلی بیاورد. اما ازآنجاکه یکجای کار میلنگد، در توضیحات خود مرتکب مغالطههای متعددی شده است.
۱۲ خرداد ۱۳۹۵
علی خمینی و مغالطه «خودت هم»
طاها پارسا

عدهای از نزدیکان و بستگان آیت الله خمینی، هنگامی که از او یاد میکنند او را به جایگاهی فرا انسانی و غیرقابل دسترس میبرند و متوجه نیستند که این جایگاه فرا انسانی، راه را بر هرگونه نقدی میبندد و در ادامه…